Beleggen voor beginners: 'Laat je niet gek maken'

Geld verdienen met beleggen. Het klinkt zo verleidelijk, zeker nu je op je spaargeld bijzonder weinig rente ontvangt. Maar als je nog nooit hebt belegd, kan het spannend zijn, die grillige financiële wereld vol nieuwe termen, mogelijkheden en gevaren. Kijk naar het nieuws over instortende beurzen door het coronavirus. Moet je er niet veel vanaf weten voor je begint? En waar begin je überhaupt?

Journalist Franke van Hoeven vroeg drie kenners waarop je moet letten bij je eerste schreden op de beurs. Tom Brouwers werkt als beginnende beleggerscoach bij het Beleggingsinstituut, waar je kunt leren beleggen met behulp van een (online) cursus. Janneke Willemse is financieel journalist en schrijfster van de blog én besteller Blondjes beleggen beter. Renee Lamboo is eigenaresse van de geldlog PorteRenee.nl waar ze lezers informeert over (be)sparen en beleggen.

Stel: je wilt investeren*. Waarom zou je dan kiezen voor beleggen op de beurs in plaats van investeren in kunst of een vakantiehuis?

Willemse: “Voor het investeren in kunst of vastgoed heb je vaak grondige kennis van zaken nodig. Je moet goed weten wie of wat in de toekomst aantrekkelijk zal zijn voor kopers. Een ander nadeel is dat het verkopen van je investering moeilijker kan zijn. Voor kunst heb je bijvoorbeeld een geïnteresseerde koper nodig, of een veiling die jouw kunst wil verkopen. Op de beurs zijn altijd heel veel kopers. Eén klik met je muis en je bent weer van je aandelen af.”

Lamboo ziet nog andere argument om voor de beurs te kiezen: “Omdat je bepaalde risico’s niet loopt. Neem dat vakantiehuis. Je zult dat moeten onderhouden. Je hebt een keer lekkage, of een tijdje geen huurder. Dat kost geld. Als je een vakantiehuis koopt, heb je er maar eentje van. Je spreidt je risico niet. Wat als het riool kapot gaat? Dan moet je dat reparen. Aandelen lekken niet, hebben geen last van waterschade en staan nooit leeg. Je hebt er minder omkijken naar dan bijvoorbeeld vastgoed.”

Waarom zou je niet blijven sparen? Is dat echt zo dom met die lage rente nu?

Brouwers: “Nederlanders sparen graag, dat leren ze van hun ouders. Maar veel mensen beseffen niet dat hun spaargeld minder waard wordt. Stel: je hebt nu 40.000 euro op je spaarrekening staan. Met de huidige rente en inflatie, is je spaargeld over twintig jaar nog maar de helft waard. Dan ben je ingehaald door de inflatie, waardoor je op lange termijn een deel van je koopkracht verliest. Als je op langere termijn belegt, levert het je meer op.”

Willemse vindt dat overigens niet meteen een argument om dan maar te beleggen. “Onlangs zei iemand tegen me: ‘Ik wil niet beleggen, want ik wil überhaupt geen risico lopen dat ik spaargeld van mijn dochter verlies.’ Als je nul risico wilt lopen dat je geld kwijtraakt, moet je dat ook vooral niet doen.”

Wat zijn typische beginnersfouten?

Brouwers: “Een fout die wij bij veel beginners zien, is dat ze beginnen zonder de juiste kennis, vervolgens met geluk rendement maken en dan de fout ingaan. Ze gaan denken: ik ben hier goed in, ik ga nu vijf of tien keer zoveel geld inzetten. Dit komt in bijna 80% van de gevallen mensen duur te staan.” Willemse ziet ook dat mensen de fout ingaan als ze zich niet houden aan hun eigen strategie: “Je begint met een plan, dat je op papier zet. Daar moet je je vervolgens aan houden om op langere termijn succes te behalen. Als je je niet aan je plan houdt, of je gaat klakkeloos de strategie van anderen volgen terwijl je stiekem geen idee hebt wat je aan het doen bent, gaat het mis.”

Je begint met een strategie. Hoe bepaal je die?

Willemse: “Je zet op papier wat je financiële doelen zijn. Vervolgens bepaal je wat je wilt kopen. Je kunt aandelen kopen, maar ook obligaties*. Of je kiest voor een beleggingsfonds*. Vervolgens kijk je welk geld je daarvoor kunt vrijmaken. Ik adviseer om er altijd naast te blijven sparen en een potje te houden voor noodgevallen. Kijk dan op Finner.nl, waar je brokers* kunt vergelijken. Je plan wordt op die manier concreter en je weet beter welke beleggingsrekening bij jouw plannen past.”

Lamboo geeft een voorbeeld van hoe zij het zelf heeft aangepakt: “We hebben goed gekeken naar onze inkomsten, onze kosten. Wat wilden we sparen, wat hielden we, ook door besparen, elke maand over dat we niet zouden missen? Met dat geld investeren we nu. We houden in een Excelsheet in Google Drive elke maand bij hoe we ervoor staan. Het bedrag dat we beleggen gaat, net als de energierekening, elke maand van onze rekening af. We hebben er verder geen omkijken naar.”

Hoe lang moet je je belegging de tijd geven voor het geld oplevert?

Brouwers: “Waar je als belegger rekening mee moet houden, zijn je transactiekosten. Uiteindelijk heeft dit ook invloed op je rendement. Als je wilt beleggen door maandelijks aandelen mandjes te sparen voor je pensioen en gestaag rendement wilt opbouwen, dan moeten slechte jaren geen impact hebben op je investering. Zie het als de aankopen die je de afgelopen jaren bij de Bijenkorf hebt gedaan. Je hebt iets in de uitverkoop gekocht, je hebt voor iets de volle mep betaald, en je hebt iets leuks gescoord ijdens de Drie Dwaze Dagen. Het gemiddelde daarvan, dat is wat je doet met investeren in aandelen op de lange termijn. Om op zo’n positief gemiddelde uit te komen, ben je minimaal een paar jaar bezig.”

Heb je veel verstand nodig om te kunnen beleggen?

Brouwers: “Je kunt meteen in een raceauto stappen en rondje crossen, maar je weet niet hoe lang dat goed gaat voor je crasht. Als je weet welke vormen van beleggen er zijn, en de basics kent, kom je beter beslagen ten ijs.”

Lamboo maakte overigens eens winst zonder enige kennis van zaken: “Ooit kocht ik een paar aandelen Gamma, de bouwmarkt. Althans, dat dacht ik. Maar het bleek dat ik aandelen voor een bijna failliet textielbedrijf had gekocht. Dat bedrijf krabbelde op en toen had ik dik 30% winst in één jaar, terwijl ik geen idee had wat ik aan het doen was. Dat kan dus ook, haha! Als beginner moet je accepteren dat je niet veel weet, en dat niemand écht weet wat er gaat gebeuren op de beurs, zelfs beleggingsadviseurs niet. In het begin keek ik heel veel RTL Z, maar dat zegt ook niet veel.”

Willemse adviseert daarom gewoon te beginnen: “Koop eens een paar aandelen en kijk wat er gebeurt. Je maakt vanzelf fouten en leert steeds een beetje bij. Al doende leer je veel.”

Is beleggen een soort gokken?

Brouwers: “Dat kan het wel zijn, ja. Als je echt niet weet wat je doet of als je grote risico’s neemt omdat je veel rendement wilt halen. Dat is hetzelfde als naar het casino gaan, al je fiches op rood zetten en hopen dat het wel goed komt. Dat kan, maar je kunt het veel gestructureerder aanpakken.” Willemse: “Ik zie crypto currency eigenlijk meer als gokken. Dat is zo’n grillige markt, dat heeft niet veel meer met investeren te maken.”

Er wordt gezegd dat vrouwen beter zijn in beleggen dan mannen. Is dat zo?

Brouwers: “Wat wij zien tijdens de cursus is dat vrouwen zich beter aan bepaalde regels kunnen houden en gestructureerder werken dan mannen. Mannen vinden het makkelijker om voor het snelle risico te gaan, terwijl vrouwen iets gematigder te werk gaan.” Willemse beaamt: “Er zijn een paar onderzoeken naar geweest. Ze verschillen een beetje van elkaar, maar waar het op neerkomt is dat vrouwen meer geduld hebben en minder emotioneel zijn op de beurs. Ze handelen minder en daardoor doen ze het beter. Want als je minder handelt, betaal je niet elke keer die transactiekosten die inhakken op je rendement. Mannen zijn op de beurs vaak impulsiever. Vrouwen doen vaak beter hun huiswerk. Omdat ze onzekerder zijn, doen ze beter onderzoek en denken ze langer na voor ze iets kopen.”

Volgens Lamboo zorgt die terughoudendheid ervoor dat vrouwen er daarom niet aan beginnen. “Er zijn vrouwen die risico lopen überhaupt geen optie vinden. Jammer dat ze daarom weg blijven van beleggingen. Het kan namelijk ook een eigenschap zijn, die vrees voor te veel risico, die ze heel verstandig en goed doet beleggen.”

Wat als morgen de economie instort?   

Brouwers: “Het is interessant dat mensen denken dat ze meteen al hun geld kwijt zijn. Dat hoeft helemaal niet. Ik zeg altijd: ‘Als je denkt dat grote bedrijven als Amazon, Apple, Ahold of Philips over twintig jaar niet meer bestaan, als je daar heilig in gelooft, kun je beter niet beleggen. Het kan inderdaad gebeuren dat je tien slechte jaren hebt, maar het gaat daarna vast weer beter. Voor beleggers zijn dat overigens de interessante jaren, omdat je dan juist wilt inleggen.”

Lamboo vindt het een kwestie van relativeren: “Nieuws is toch vaak de waan van de dag. Iets wat Trump zegt, heeft even effect op de beurs. De Brexit zou één groot drama worden, net als de handelsoorlog. Het heeft heus allemaal effect, maar vaak maar even. Er wordt veel gezegd in de media, maar we weten het allemaal niet wat er gebeurt. Als je op langere termijn belegt, ben je daar minder gevoelig voor. Zelfs als je de vorige beurscrash hebt meegemaakt, dan had je met het herstel van daarna winst gemaakt.”

Wanneer kun je er beter niet aan beginnen?

Willemse: “Als je heel onzeker bent, of heel gevoelig voor de mening van anderen.”

Nog tips voor beginnende beleggers?

Lamboo: “Spreid je risco, blijf er vervolgens vanaf. Laat je niet gek maken. Uit onderzoek blijkt dat een lange adem het best werkt. Onthoud dat er jaren bij kunnen zitten dat je best 27% verlies kunt maken. De weg naar boven is grillig. Niemand weet precies hoe het zal verlopen, erken dat niemand het echt weet. Je hoeft ook niet alles te weten of iedere CEO te kennen om de beurs op te gaan. Als je gaat hardlopen, kun je naar buiten gaan en een rondje rennen. Maar je hebt ook mensen die eerst nieuwe schoenen, een outfit, speciale sokken en een horloge nodig hebben, en dan alsnog niet beginnen. Je kunt ook voorzichtig kijken of het iets voor je is. Dan kun je daarna altijd nog die hippe sportoutfit aanschaffen.”