Vrouwen die je wil kennen: Wu Zetian

Wu Zetian’s (624-705) claim to fame was het resultaat van haar intelligentie, slinksheid en bereidwilligheid om over lijken te gaan om haar doel te bereiken. En dat lukte: ze is tot op de dag van vandaag de enige regerende keizerin in de geschiedenis van China. Maar zonder het nodige bloedvergieten was dat haar nooit gelukt.

Altijd één stap voor

Wu Zetian groeit op in een rijke familie, waardoor ze een aantal privileges heeft die eigenlijk niet waren weggelegd voor vrouwen in die tijd. Met haar vaders’ aanmoediging begint ze met studeren, en leert ze zoveel als ze kan.Tegen de tijd dat ze 14 jaar oud is, wordt ze uitgekozen als ‘concubine’, oftewel maitresse, van keizer Taizong. Ze is een van de vele vrouwen die in het paleis rondlopen en ziet de keizer nauwelijks. In 649 overlijdt hij, en wordt ze samen met de andere concubines verbannen naar een klooster, waar ze de rest van haar leven zal moeten doorbrengen. Maar de slinkse Wu heeft andere plannen. In haar tijd aan het hof had ze het namelijk aangelegd met de jongste zoon én troonopvolger van Taizong, de kersverse keizer Gaozong. Hij haalt haar terug naar het paleis, en maakt haar eersterangs maitresse. 

Ondertussen is Gaozong getrouwd, maar wel kinderloos, met keizerin Wang. Wu aast op haar plek naast de troon en is bereid om ver te gaan om die te krijgen. Ze krijgt zes kinderen met Gaozong. Eén van haar kinderen, een dochter, wordt kort na de geboorte dood in de wieg gevonden, oorzaak onbekend. Wu grijpt de gebeurtenis aan om de vrouw van de keizer te beschuldigen van haar dood. Ze zou jaloers zijn, omdat ze zelf geen kind aan Gaozong kan schenken. Keizer Gaozong gelooft zijn lievelingsmaitresse en verbandt zijn vrouw naar de gevangenis. Boze tongen fluisteren dat Wu het kind zelf gewurgd heeft om van haar rivaal af te komen, maar die worden stilletjes het zwijgen opgelegd. 

Achter de schermen

Als kersverse echtgenote van de keizer, staat ze haar man bij waar ze kan. En het blijkt nodig te zijn: nog geen vijf jaar later wordt de keizer ziek. Ze weten niet wat hij onder de leden heeft, maar later zullen historici hun vermoedens uitten dat Wu hem vergiftigde. In afwezigheid van haar man moeten er nog steeds beslissingen genomen worden, en die verantwoordelijkheid valt nu op de schouders van Wu Zetian. Ze blijkt slim en efficiënt in het nemen van belangrijke besluiten en haar macht groeit stukje bij beetje. 
Een poging  om haar macht in te dammen door haar zoon Li Zhong en twee van zijn medewerkers loopt uit op een ramp. De functionarissen worden ter plekke geëxecuteerd, en haar zoon verbannen naar een uithoek van het land. Daar pleegt hij gedwongen zelfmoord.
Vanaf dat moment zit Wu bij elke keizerlijke bijeenkomst achter een parelmoeren scherm, gepositioneerd achter haar man. Ze luistert met elke bijeenkomst mee en velt haar oordeel achteraf. Als haar man te ziek is om aanwezig te zijn, bestijgt ze zijn troon, en beslist ze ter plekke. 
 

De greep naar de macht

Keizer Gaozong sterft in 683, na al die jaren ziek geweest te zijn. In zijn testament staat dat zijn opvolger, Li Zhe, bij elke belangrijke zaak zijn moeder Wu Zetian moet raadplegen. Wu krijgt de macht om toekomstige keizers af te wijzen en te vervangen toegewezen. Die macht gebruikt ze maar al te graag: ze zet haar zoon na zes weken al af, omdat hij weigert naar haar te luisteren en de mening van zijn eigen vrouw serieuzer neemt. Haar andere zoon, Li Dan, wordt verkozen en hernoemd als keizer Ruizong. 
Ruizong mag dan officieel keizer zijn, maar Wu Zetian heeft de touwtjes in handen. Ze verstopt zich niet langer achter een scherm, maar neemt belangrijke beslissingen in het openbaar. Ook start ze een geheime politie, die iedereen uit de weg ruimt die haar tegen lijkt te werken.

Toch blijkt dat niet genoeg. In 690 dwingt ze haar zoon haar te benoemen als keizer. De eerste vrouwelijke Chinese keizer ooit.
 

Het einde van haar dynastie

Over de successen van Wu als keizerin zijn de meningen verdeeld. Ze wordt vooral herdacht als een van de meeste harteloze vrouwen die China ooit gekend heeft, voornamelijk omdat ze het grootste gedeelte van haar kinderen heeft laten ombrengen. 

Naast die gruweldaden deed ze ook goede dingen, die het land vooruithielpen. Ze hervormde de landbouw en de belastingsystemen, verlaagde de belasting voor boeren en hielp het geprinte woord verspreiden door een handleiding over het boerenbedrijf te laten maken. 
Tot vrijwel het einde van haar leven bleef ze keizerin, totdat een van haar kinderen terugkwam om wraak op haar te nemen. Li Xian en zijn vrouw deden een greep naar de troon, zodra de leeftijd en gezondheid van Wu Zetian haar parten begon te spelen. Kort na hun machtsgreep overleed ze, na een lang leven vol bloedvergieten en het land besturen.

Aardig was ze misschien niet, en een goede moeder al helemaal niet. Maar haar doorzettingsvermogen en intelligentie hebben China voor altijd veranderd.