Het zalig falen, met Victor Mids

We kennen hem als de meester van Mindf*ck: de 33-jarige Victor Mids goochelt al sinds hij op de basisschool zat. Een vakgebied dat niet echt lekker samengaat met blunders. Is hij weleens door de mand gevallen? En wat doe je op zo'n moment om de truc tóch te laten slagen?

Gaat er weleens wat mis tijdens een goocheltruc?

"Ja natuurlijk. In die zin is mijn vak heel lastig. Elke keer als je iets doet, kan het twee kanten opgaan: zoals je hoopt of het mislukt compleet. Dat is toch anders dan met dansen of muziek, met één verkeerd akkoord is nog niet de hele show verpest. Maar als je vanuit het publiek ziet dat er iets verstopt zit in mijn mouw, weet je het en ben je niet meer verwonderd. Ik kan het wel weer wegstoppen, maar je weet dat er iets zit."

Heb je het zelf weleens meegemaakt?

"Ja, ik kan me nog heel goed herinneren dat ik op de basisschool mocht optreden. Samen met een vriendje zouden we een goochelshow doen. Ik deed een truc met drie potloodjes en een doosje waar drie muntjes in zaten. Wat het publiek niet mocht weten, was dat die muntjes opzij konden schuiven en dat je het potlood er dan door heen kon steken. Toen ik het potlood erdoorheen duwde, liet het laatje los. Daardoor kon iedereen de binnenkant zien. In één klap wisten ze allemaal het geheim van de truc."

"Ik kon wel door de grond zakken op dat moment. Het was mijn eerste grote blooper, de dubbele bodem knalde letterlijk uit elkaar. Dit moment staat me nog goed bij."

Hoe zorg je ervoor dat een truc wél goed gaat?

"Heel veel oefenen. Ik stond vroeger uren voor de spiegel en dan probeerde ik alle verschillende angles uit. Die zijn heel belangrijk bij magic. Waar je ook zit in het publiek, je moet niets verdachts kunnen zien. Hoe meer je oefent, hoe kleiner de kans dat het misgaat."

Helemaal waterdicht?

"Nooit helemaal natuurlijk. Héél af en toe gaat het nog weleens mis. Maar daar heb ik een andere oplossing voor gevonden. Ooit kwam ik een quote tegen waarin stond dat mensen nooit precies onthouden wat je hebt gezegd of gedaan, maar ze onthouden altijd welk gevoel ze erbij hadden. Als je nu denkt aan een toneelstuk wat je ooit zag, kan je de dialoog waarschijnlijk niet herinneren, maar dikke kans dat je weet hoe je je voelde bij het zien van die voorstelling.

Die quote omschreef het zo mooi en helder voor mij: ik kan niet garanderen dat een truc lukt, maar op het moment dat er iets misgaat, heb ik wel invloed op hoe het publiek dat ervaart. Als ik zichtbaar baal en mijn optreden eronder laat lijden, is er voor de kijkers sowieso niets meer aan. Maar als ik mensen het gevoel geef dat ik het zelf helemaal niet erg vind, hoeven zij het ook niet erg te vinden. Ik ben de regisseur van het stuk, met alles wat ik doe en uitstraal bepaal ik hoe jij het ervaart."

Falen is alleen erg als je het zelf erg vindt.

"Nou, zelf kan ik er nog steeds goed van balen. Maar voor het publiek is het leuker als ik dat niet laat zien. Het positieve gevoel moeten ze onthouden, de verwondering – niet dat ik daar met een vertrokken gezicht sta omdat het niet helemaal goed ging.

Overigens is de kans op falen ook wat het vak zo spannend maakt. Je gaat gegarandeerd op je bek zo nu en dan. Het is een empirisch vak, wat je niet alleen uit boekjes leert, maar vooral ook in de praktijk moet oefenen. Voor het oog van andere mensen."

Na de middelbare school ging je in eerste instantie geneeskunde studeren, waarom?

"Omdat ik arts wilde worden, dat was heel lang mijn plan. Ik ben al vanaf mijn 4e aan het goochelen, maar het was meer een hobby dan iets wat ik als carrière voor ogen had. Uiteindelijk heeft de studie het fundament gelegd voor Mindf*ck, maar dat was geen vooropgezet plan."

"Tijdens een college over optische illusies ontstond de eerste spark. Het ging over hoe onze ogen informatie verwerken. Nou zie ik die plaatjes al mijn hele leven, maar vanaf dat moment ging ik erover nadenken als magie, vanaf dat moment ben ik het verder gaan uitpluizen en heb ik het neuro magic genoemd. Wat kunnen we leren van illusies? Dat is de vraag waar Mindf*ck omheen is gebouwd."

En toen ging het plan om arts te worden overboord?

"Ik heb de studie netjes afgemaakt en mezelf daarna een jaar de tijd gegeven om mijn format te verkopen. Als dat niet lukt, ga ik verder met geneeskunde, besloot ik. En ik had nooit kunnen voorzien dat het zo zou verlopen, het is nu tien jaar later en Mindf*ck bestaat nog steeds."

Is een optische illusie niet gewoon falen van ons brein?

"Als falen mijn kunstvorm zou zijn, klinkt dat niet erg gezellig. Voor mij draait het erom te leren hoe je brein en zintuigen werken – en die kennis te combineren in een truc. Hoe kan het nou dat we ons zo makkelijk op het verkeerde been laten zetten? Daar is geen simpel antwoord op. Je moet leren hoe aandacht werkt, hoe onze ogen zich bewegen, hoe we lichaamstaal kunnen aflezen. Het overkoepelende thema is dat we continu aannames doen en die beïnvloeden de perceptie van ons brein. Hoe jij je dingen herinnert, is niet één op één hetzelfde als hoe iets daadwerkelijk is gebeurd. En voor mijn werk confronteer ik jou met een werkelijkheid die er niet is, door je mee te nemen op een reis als het ware. Onderweg maak je dan een aanname die niet klopt."

"Uiteindelijk roept dat een hoe-vraag op bij het publiek of degene die meewerkt. Dat is ook mijn bedoeling. Zodra er een muntje uit mijn hand verschijnt, krab jij je achter de oren. Sommige mensen vinden dat heel irritant, maar ik zie het als mijn verantwoordelijkheid om de shift van irritatie of ongemak te verplaatsen naar verwondering.

Ik bereik mijn doel door jou ergens te laten falen. Maar falen is niet het doel op zich, enkel het middel. Mijn doel is verwondering, iets ervaren wat helemaal niet kan. Hoe mooi is dat? Het is de hele reden dat we naar de bioscoop gaan: magie in optima forma."

Meer een kwestie van overgeven aan de magie dus.

"Ja, geloof me: het is leuker als je je daaraan overgeeft. En het is interessant om beter te begrijpen hoe ons brein werkt. Hoe verwerkt het alle informatie en wat doet dat met ons oordeel? Dat laat ik ook op Instagram zien met het McGurk-effect. Je denkt dat ik 'va' zeg, maar ik zeg eigenlijk 'ba'. Dat komt omdat er een ander audiofragment onder het filmpje is geplakt. Het leert ons welke informatie zwaarder weegt voor onze interpretatie."

Hoe voelt het om een truc uit te halen?

"Alsof je op het punt staat betrapt te worden op het stelen van een snoepje. Ik ging een keer met Johnny de Mol op reis voor zijn programma en heb hem toen wat dingetjes geleerd om op straat te doen. Een simpele kaartentruc, maar op het moment dat hij het wilde doen, werd hij zich ineens superbewust van het feit dat-ie een geheim had. Dan voelt het alsof je moet liegen, al klinkt ook dat niet gezellig.

Als iedereen oplet, wordt het ineens heel spannend of iemand iets doorheeft. Mensen onderschatten hoe pittig het kan zijn om als goochelaar of illusionist iedere keer iets te doen wat voor je gevoel heel 'stout' is. Je hebt een geheim en op elk moment kunnen mensen dat doorzien. Ik vind dat gevoel nog steeds vervelend, maar laat het niet meer zien. Paradoxaal genoeg wordt de angst misschien wel groter naarmate je meer succes krijgt. De laatste jaren heb ik grote dingen mogen doen, als het dan misgaat... Daar wil je niet eens over nadenken. Hoe meer mensen van je verwachten, hoe groter de druk om niet te falen."

Bij wie zou je ooit nog een truc willen uithalen?

"De koninklijke familie, aim for the moon. Mark Rutte heeft ook heel lang op mijn lijstje gestaan, maar dat is inmiddels gelukt. Verder hou ik het liever een beetje geheim. Ik vind het wel grappig om te zien dat het steeds makkelijker wordt om leuke gasten te krijgen. Toen we net begonnen had magie niet echt een sexy uitstraling, maar nu weten mensen waar het programma voor staat. We bouwen altijd iets bijzonders voor onze gasten, het heeft altijd met hun kwaliteiten te maken. Daar bouwen we een traktatie mee en wie wil er nou niet worden getrakteerd?"

In het boek 'Mindf*ck Next Level' geeft Victor Mids een aantal geheimen prijs van zijn bekende trucs.