Het zalig falen, met Dorothée Loorbach

Vier jaar geleden zat Dorothée Loorbach op zwart zaad. En voor iemand die altijd geloofde dat geld gelijk staat aan waarde, was dat het summum van falen. Tegen alle adviezen in besloot ze met de billen bloot te gaan – en dat werd een stok achter de deur voor haar boek 'Blut' én een gezonde relatie met geld.

Hoe kan een succesvolle vrouw zomaar blut raken?

"Dat gebeurt nooit zomaar natuurlijk, ook niet in mijn geval. Maatschappelijk gezien was ik tot eind 2014 heel succesvol, ik werkte in de reclamewereld en was copywriter voor grote merken. Maar toen mijn vader overleed na een lang ziekbed, werd ik aan het denken gezet. Wanneer het einde nadert, staan mensen niet stil bij hun succes of hoe hard ze wel niet hebben gewerkt. Het gaat over de tijd die je met dierbaren hebt doorgebracht, en de tijd met jezelf."

"Ik besloot dat ik meer wilde dan oppervlakkige opdrachten, meer diepgang en betekenis. Ik ging nadenken over wat ik als klein kind wilde worden: stand-up comedian of radio-dj. En zodra ik dat hardop zei, bood iemand me een try-out aan in comedyclub Toomler. Diegene had me horen spreken op de begrafenis van mijn vader en dacht dat ik talent had. Even later kwam ik de programmadirecteur van Radio 6 tegen, die wilde me ook een kans geven op de radio."

Toe maar, twee dromen die uitkwamen.

"Ja, en toch besloot ik iets anders te doen, haha. Dat kwam doordat ik een dronken Engelsman tegenkwam in de kroeg. Ik was zoekende en hij had zo'n goede methodiek ontwikkeld om er op een snelle, efficiënte manier achter te komen wat mensen écht willen in het leven. Dit moet iedereen een keer ervaren, dacht ik. We besloten samen in zee te gaan, want hij wilde meer mensen bereiken, maar sprak geen Nederlands en ik zocht meer diepgang in mijn professionele leven. Een gouden match."

"We wilden naast ons eigen – betaalde – werk iedere maand een paar gratis workshops geven onder de noemer 'What the fuck is purpose?' en dat ging als een lopend vuurtje. Het waren iedere keer eyeopeners en het was zo leuk om te doen. Alsof we een steentje konden bijdragen in het veranderen van levens. Na een tijdje was de workshop zo populair dat we er bijna fulltime mee bezig waren. Onwijs leuk, maar eigenlijk was dat geen doen. We hadden helemaal geen tijd meer voor ons andere werk."

Dus het werd tijd om een keuze te maken?

"Ik besloot door te gaan met de workshops, maar dan in mijn eentje. Maar ik vroeg er nog steeds te weinig geld voor. Onderwijsinstellingen in Nederland zijn toch snel geneigd om te zeggen dat er geen budget is, maar dat je in ruil voor een goede fles wijn mag komen opdraven. En toch bleef ik het doen, ook al had ik bijna geen tijd meer voor goed betalende klussen. Ik vond de reclamewereld maar oppervlakkig, dus ik heb het tegen beter weten in gelaten."

Ook al betekende het dat er niet of nauwelijks geld binnenkwam.

"Tegen beter weten in... Tot het moment dat ik bijna niets meer had. In 2016 kwam het besef: hoe kom ik de zomer door? Gelukkig had ik nog een kleine buffer, maar er moest iets veranderen. En toen kwam de belastingdienst aankloppen."

Oei.

"Ja, dit is waar ik zelf een paar serieuze steken heb laten vallen. Ik dacht steeds dat ik mijn inkomstenbelasting wel uit kon stellen, maar dat kun je maar een paar keer doen voordat ze je weten te vinden. En hoe. De ene na de andere aanslag leek op de deurmat te vallen. In augustus wist ik: nu is het klaar. Ik had nog net genoeg buffer om de aanslagen mee te betalen, maar daarna was het op. Nog steeds krijg ik de rillingen als ik denk aan het geluid van een envelop die op de deurmat valt."

"Blut zijn: het ultieme falen, vond ik. En ik besloot met de billen bloot te gaan en een video op Facebook te delen. Als je totaal mislukt bent, rock bottom, dan zit er niets anders op dan te leren van je fouten. Ik had nog 3,97 euro op mijn rekening en heb dat overgemaakt naar de spaarrekening van mijn dochter. Om helemaal vanaf nul te beginnen."

Een nobel streven, maar had je ook een plan?

"Ik realiseerde me dat ik nooit een gezonde relatie met geld had – ook toen ik nog niet blut was. Ik weet nog dat er op oudejaarsdag een keer dikke som geld werd gestort door een klant. Ik ben toen direct doorgereden naar de autohandelaar om een nieuwe auto te kopen. Niet dat ik 'm nodig had, maar wilde het gewoon meteen uitgeven. Volgens mij baalde ik zelfs dat ik de auto niet cash kon afrekenen. Eigenlijk ging het altijd zo wanneer er geld was, dan moest het er zo snel mogelijk weer uit."

"Met 0,0 euro heb je geen andere keuze dan opnieuw beginnen. Ik wilde van niets naar een fortuin en andere mensen meenemen in die zoektocht, dus ik besloot een boek te schrijven. Het kostte me drie weken om de moed te verzamelen en daarna heb ik mensen gevraagd om 10 euro over te maken voor een boek wat er nog niet was, maar later wel zou komen."

Hoe werd er gereageerd?

"Mensen verklaarden me voor gek dat ik open kaart wilde spelen over mijn mislukken. 'Zoiets doe je niet', zeiden ze, 'dat staat gelijk aan zakelijke zelfmoord'. Het viel gelukkig wel mee in de praktijk, haha. In de eerste dagen heb ik 64 boeken verkocht en dat betekende dat er 640 euro op m'n rekening werd gestort. Geloof me, op zo'n moment betekent geld zoveel! Eerst had ik geen idee hoe ik überhaupt eten op tafel moest krijgen en vervolgens had ik niet alleen genoeg geld om een taart te bakken voor mijn dochtertje die twee dagen later 12 werd, maar zelfs om wat langetermijnplannen te maken. Een fortuin, zo voelde het toen al."

"Vervolgens ben ik topondernemers en financieel specialisten gaan interviewen over hun expertise. Allemaal om binnen zes maanden helemaal vrij te zijn van geldzorgen. Dat is gelukt, maar ik merkte ook dat het verleidelijk was om in oude patronen te vervallen. Dingen te kopen die je helemaal niet nodig hebt, geld uit te geven aan cadeaus of vakanties."

En dat was nou net niet de bedoeling.

"Precies! Ik wilde helemaal geen managementboek schrijven over succes, mijn zoektocht ging verder dan succes aan de buitenkant. Het ging eigenlijk helemaal niet over geld of ondernemerschap, maar veel meer over wie je bent zónder al die dingen. Als je alles waarvan je denkt dat het je definieert, helemaal wegdenkt. Wat blijft er dan over?

Ik moest eerst alles verliezen om daarachter te komen, sterker nog: nu weet ik dat mijn grootste rijkdom en dierbaarste herinneringen in die periode zitten. Al deze inzichten hebben het schrijfproces wel een beetje vertraagd. Als iets persoonlijk wordt, ga je uitstellen en ontwijken. Maar ik ben blij dat ik het op deze manier heb gedaan, want ik denk dat veel meer mensen met soortgelijke problemen kampen. Het gaat of om veel geld verdienen of dankbaar zijn omdat je de wereld beter kan maken. Alsof je alleen tussen die twee kan kiezen: een rijk maar onbevredigend bestaan of een zinnig beroep dat financieel geen zoden aan de dijk zet. Veel geld kan leeg voelen, maar een mooi beroep waar je weinig geld mee verdient, is ook geen optie. We zijn zoveel aan het najagen, vaak blind, dat we soms vergeten dat we zelf nog een keuze hebben. Een keuze over hoeveel genoeg is en waar we het aan uitgeven."

Wat heb je geleerd over geld?

"Volgens mij is het typisch Nederlands om te zeggen dat geld niet belangrijk is. Maar als je het niet belangrijk genoeg maakt, wordt het uiteindelijk het belangrijkste in je leven. Dat werkt twee kanten op. Of je er nou te weinig van hebt, of meer dan je kan uitgeven.

In mijn geval was ik niet alleen blut qua geld, maar ook qua energie en wat betreft mijn tijd. Te veel werken voor te weinig geld, zoals ik lang heb gedaan, neemt tijd af van je ontspanning, tijd die je met je kinderen of andere dierbaren wil doorbrengen. De afgelopen vier jaar heb ik geleerd dat geld een ruilmiddel is voor tijd, maar de balans moet goed zijn. Ik werkte 80 uur per week en kreeg daar veel te weinig geld voor terug. Niet genoeg om mijn financiële situatie te verbeteren en bovendien zag ik mijn kind amper."

"Nu begrijp ik beter wat de waarde van geld is, ik weet hoeveel ik nodig heb om mijn gezin te onderhouden, maar ook dat ik niet wil doorschieten in consumentisme. Ik koop bijna nooit meer nieuwe kleding bijvoorbeeld. Soms kan je best geld uitgeven aan iets om jezelf een goed gevoel te geven, dat doe ik ook weleens. Maar nu weet ik dat als ik iets onverstandigs doe, ik het daarna moet compenseren.

Hoeveel geld je hebt, zegt niets over hoeveel jij waard bent als mens. Maar de twee hebben wel met elkaar te maken. Althans, het goed om je eigen waarde te kennen – ook op de arbeidsmarkt. Die les geldt zeker voor alle ondernemers: ik durf nu meer geld te vragen voor werk. Het gaat niet om wat het kost, maar om wat ik waard ben. Er wordt zo vaak tegen jonge ondernemers gezegd: we kunnen je niets bieden, maar het is goed voor je netwerk. Daar moet je nooit mee instemmen. Of je het nodig werk of de ervaring nou nodig hebt of niet, iemand die jou inhuurt, moet bereid zijn de waarde van jouw werk in te zien."

Het boek 'Blut' is vanaf vandaag verkrijgbaar in boekhandels en online.