Geldinspiratie op Instagram: wat kun je leren van financefluencers?

‘Deze maand heb ik superleuk nieuws: ik heb mijn eerste optie-aankoop ooit gedaan!’ Elke maand zet Emma Mouthaan (25) al haar investeringen, inkomsten en uitgaven op een rijtje op haar blog Skere Student, waar ze ook beleggings- en (be)spaartips deelt met andere ‘skere studenten’. Hoe kun je geld verdienen vanuit huis? Moet je rijk zijn om te beginnen met beleggen? Op haar blog, Instagram en TikTok legt ze het enthousiast uit. “Ik was nooit zo bezig met geld, tot ik inlogde op de website van DUO en zag dat ik in vijfenhalf jaar studeren een studieschuld van 65.000 euro had opgelopen,” zegt Mouthaan. “Ik was in shock.” In haar eerste studiejaar had ze een hoge lening aangevraagd, waarna ze er nooit meer naar had omgekeken. “Hoe laag de rente ook is, ooit moet je dat bedrag toch terugbetalen. Daarom ben ik me gaan verdiepen in geldzaken, zoals beleggen.” Lenen bij DUO doet ze niet meer, en haar site is na een halfjaar al een leuke bijverdienste: daarmee verdient ze maandelijks twee- tot vierhonderd euro – bijna genoeg om de huur van haar studentenkamer te betalen.

Weg met het taboe

Emma Mouthaan is een van de tientallen influencers in Nederland die zich richten op personal finance. Op hun accounts vind je geen gelikte selfies of jaloersmakende vakantiefoto’s met infinty pools, maar spaartussenstanden, budgettips en quotes om je money mindset te verbeteren. Een niche, zegt Mouthaan: “Ik heb een tijdje een foodblog gehad, en kreeg toen veel meer volgers en verzoeken van grote merken om samen te werken. Maar daar gaat het me niet om. Geld is een taboeonderwerp, merkte ik aan de gesloten reacties die ik kreeg toen ik in mijn omgeving vroeg naar tips op te beleggen en sparen. Als ik dat wil helpen doorbreken, kan ik maar beter zelf open zijn over geld.”

Dat vindt ook Renée Lamboo (35), die bespaartips, aflosmotivatie en kijkjes in andermans (en haar eigen) portemonnee deelt op Instagram, in een podcast en op haar site Porterenee. Bij haar ging de knop om toen ze haar huis tijdens de vorige crisis moest verkopen met verlies. Ze bleef achter met een schuld van 40.000 euro, maar wist die in vier jaar af te lossen. Later spaarde ze samen met haar vriend een ton, vooral door flink in haar uitgaven te snijden en zuinig te leven. “Ineens ging ik geld zien als iets wat je je vrijheid kan teruggeven,” zegt ze. “Maar als ik op een feestje over geld begon, vond niemand het een gezellig onderwerp. Dan begin ik wel een site, dacht ik. Niet uit financieel exhibitionisme, maar om er een onderwerp van te maken waar je normaal over kunt praten.”

Veel volgers kunnen al die openheid wel waarderen, maar als ‘geldfluencer’ moet je ook een dikke huid hebben. Mensen die een huishoudboekje opendoen, kunnen steevast ook rekenen op kritiek. Sommige lezers vinden hen gierig, zeggen dat ze vast geholpen zijn door rijke ouders of mopperen dat sparen er met hun salaris voor hen toch niet in zit. “Ik verwijder weleens een reactie,” zegt Lamboo. “Als iemand zegt dat sparen voor mij makkelijk is omdat ik goed verdien, kan ik daar boos over worden. Ik wil juist laten zien dat iedereen kan sparen, als je maar een doel kiest dat voor jou haalbaar is. Of dat nou honderd of honderdduizend euro is.”

Jong geleerd

Het aantal influencers dat zich bezighoudt met geldzaken is lang niet zo groot als het aantal food- of beauty-influencers, maar de laatste jaren zijn er steeds meer bij gekomen. Niet zo gek, vindt Lamboo: veel twintigers en dertigers werken voor zichzelf, hebben een studieschuld, geen baanzekerheid en er komt een crisis aan. “Ze hebben niet de luxe om te wachten tot hun pensioen en AOW’tje straks netjes wordt uitgekeerd, maar moeten zelf iets regelen.”

Dat jongeren bewust bezig zijn met geld, merkt ook Janneke van den Brink (38), op Instagram bekend als @financieelvrijevrouw. Op haar social media en blog schrijft ze onder meer over investeren in vastgoed. “Volgende week heb ik een afspraak met een jongen van begin twintig, die meer over wil weten over het aankopen van een beleggingspand. Toen ik studeerde was ik vooral bezig met feesten, maar nu zijn studenten veel meer bezig met hun toekomst. Door social media komen mensen er nu op jonge leeftijd al achter dat het leven meer te bieden heeft dan die negen-tot-vijfbaan.”

Zoals veel geldinfluencers droomde ook Van den Brink ervan om financieel onafhankelijk te worden, in navolging van de FIRE-beweging die in Amerika al langer populair is onder millennials. Die term staat voor Financial Independence, Retire Early: vroeg kunnen stoppen met werken, zodat er meer tijd overblijft om te doen wat je wilt. “Ik werkte zeven jaar bij een uitgeverij”, vertelt ze. “Leuk, maar toch dacht ik vaak: is dit écht wat ik mijn leven lang wil doen? Nadat mijn broertje in 2013 een einde aan zijn leven maakte, drong het besef binnen dat je tijd op aarde beperkt is. Ik wilde niet meer rennen in die burn-outmaatschappij.”

Van den Brink nam een sabbatical, las boeken over geld en besloot een cursus te volgen over beleggen in vastgoed, een van de beleggingsvormen waarmee het haar lukte in twee jaar tijd financieel onafhankelijk te worden. “Je kunt uit die ratrace stappen, dat wil ik anderen laten zien.”

Ervaringsverhalen

De meeste financefluencers delen vooral hun eigen kennis: ze vertellen waarop zij bezuinigd hebben, hoe ze extra inkomsten binnenkrijgen of hoe ze de energieleverancier met het beste tarief vonden. Ze zijn géén financieel adviseurs, benadrukken ze. “We mogen niet eens financieel advies geven,” zegt Janneke van den Brink. “Daar ziet de Autoriteit Financiële Markten streng op toe, en terecht.”

In tegenstelling tot veel geld-influencers heeft Marjan Heemskerk (35), die als The Happy Financial blogt en vlogt over persoonlijke en zakelijke geldzaken, een financiële achtergrond. Ze studeerde accountancy, doceert aan Nyenrode en werkte ruim tien jaar als registeraccountant. Toch geeft ook zij geen persoonlijke adviezen. “Mensen vragen me vaak of ik even wil meekijken naar hun administratie, maar dat doe ik niet. Ik wil met mijn artikelen en video’s zoveel mogelijk mensen bereiken, en dat lukt niet als ik op al die verzoeken inga. Ik vertel hoe ik spaar, beleg en mijn hypotheek aflos, maar verder deel ik vooral handige informatie. Dan kunnen mensen er zelf mee aan de slag, of een financieel adviseur zoeken.”

Samenwerken doet Heemskerk alleen met partijen waar ze achter staat, zoals duurzame banken en de Nationale Ombudsman. “Ik check altijd alle informatie die ik deel, dus het zou ongeloofwaardig zijn als ik iets zou promoten waar niks van klopt. En ik zet er altijd bij dat zo’n post gesponsord is.” Daarvan hoeft Heemskerk het trouwens niet te hebben: ze verdient haar geld vooral met spreekklussen, masterclasses, workshops en lezingen. “Vaak zeggen mensen na afloop: ik vind het toch niet zo saai als ik had gedacht. Dat is mijn doel.”

Arjan Vliegenthart, directeur van voorlichtingsorganisatie Nibud, vindt het een goede ontwikkeling dat steeds meer influencers zich bezighouden met personal finance: daarmee laten ze zien dat er niks mis is met praten over geld (of een gebrek daaraan). “Ze bereiken doelgroepen die op andere manieren soms moeilijk te bereiken zijn,” zegt hij. “Bij ons kun je ook terecht voor advies om bijvoorbeeld je inkomsten en uitgaven in balans te brengen, maar wij zijn als instituut toch een slag conservatiever en zakelijker. Influencers maken het persoonlijker, met ervaringsverhalen en eigen tips en trucs waarmee ze grip op geldzaken krijgen. Dat is een waardevolle aanvulling.”

Er is wel verschil in kwaliteit van tips, zegt Vliegenthart. “Sommige influencers geven zulke gedegen adviezen dat ze bijna budgetcoach zouden kunnen zijn: ze kennen de regelgeving en benadrukken bijvoorbeeld dat je eerst een buffer moet opbouwen voordat je gaat beleggen of extra gaat aflossen op je hypotheek. Anderen delen adviezen die we bij Nibud financieel ongezond gedrag zouden noemen, zoals beleggen met je studielening. Dat is riskant, want geleend geld moet je terugbetalen en je weet nooit wat beleggen oplevert.” Gewoon je gezond verstand blijven gebruiken dus, als je je al scrollend laat inspireren door alle succesverhalen, beleggingservaringen en spaartips.