Vijf weken partnerverlof: wat voor verschil maakt dat nou?

Nu de regeling een jaar bestaat, is het een mooi moment om de balans op te maken. Of het aanvullend geboorteverlof doet wat het moet doen, hangt af van aan wie je het vraagt. De stichting Voor Werkende Ouders ziet dat veel mensen er gebruik van maken of zich voornemen dat te doen, maar dat het doorbetalen van niet 100 maar maar 70 procent van het salaris vooral voor lager opgeleide ouders een lastig punt blijft. Women Inc ziet nog een ander probleem: werkgevers staan niet trappelen. Uit hun onderzoek blijkt dan ook dat het aantal ouders dat ook daadwerkelijk een volledig beroep kan doen op de regeling juist laag is: een derde maar. 

Hoe de ouders die het opnemen zo'n langer, maar beperkt vergoed verlof ervaren, onderzocht journalist Franke van Hoeven afgelopen oktober. Dat was nog midden in de lockdown, maar omdat zo'n verlof toch iets anders is dan thuiswerken, en omdat ze gewoon razend nieuwsgierig was, vroeg ze aan een paar van de eerste ouders die van de regeling gebruik maakten, hoe het hen verging. “De weken zijn voorbij gevlogen.”

Hechtere band

Je zou maar een baas hebben die je meer verlof geeft dan wettelijk sinds 1 juli is geregeld. Dat geluk had Jeroen Oostindie (38), die van zijn werkgever, een grote bank die zich inzet voor meer diversiteit op de werkvloer, zes weken lang geboorteverlof kreeg en 100 procent doorbetaald werd. Sinds 1 januari 2020 is dat vastgelegd in de cao van het bedrijf. Daardoor heeft Jeroen, inclusief twee weken vakantie, de eerste acht weken na de geboorte van zijn zoon Finely-Dexx, volledig doorbetaald thuis kunnen doorbrengen.

Volgens hem is er een wereld van verschil tussen de twee dagen verlof die hij kreeg bij de geboorte van zijn dochter Quinty-Lizz, zes jaar geleden, en het verlof van acht weken nu: “Het is zo’n andere ervaring. Toen mijn dochter zes jaar geleden geboren werd, had ik twee dagen verlof, waar ik nog twee weken vakantie aan heb vastgeplakt. Daarna was ik al snel weer erg druk met mijn werk en kreeg ik alleen in de avonden en in de weekenden iets van haar mee. De eerste zes maanden van haar leven vond ik daardoor niet zo interessant, eerlijk gezegd. Met mijn zoon kreeg ik veel sneller een hechte band. Vanaf het prille begin was ik niet alleen lijfelijk meer aanwezig, ik was ook veel meer betrokken bij zijn opvoeding. Ik ben erg van de feiten, en vond het fijn me bezig te kunnen houden met zijn slaap- en eetschema. Al dacht mijn vriendin daar soms anders over, haha! Bij Quinty-Lizz had zij alles beslist, maar nu kon ik over dat soort zaken meedenken.”

Daarnaast merkte Jeroen dat er nog een groot voordeel zat aan het langere verlof, namelijk dat hij zijn werk kon loslaten. Jeroen: “Ik werk graag door, ook tijdens vakanties. Dan lees ik regelmatig e-mails of doe ik nog wat kleine dingetjes. Ik kan mijn werk moeilijk loslaten. Nu kon ik niet anders, alles was overgedragen aan collega’s. Die acht weken zijn daardoor voorbij gevlogen. Ik heb mijn werk totaal niet gemist en heb snel een hechte band met mijn zoon kunnen opbouwen.”

Taken eerlijker verdelen

Nog een voordeel van het langere verlof: Jeroen en zijn vriendin konden de taken thuis beter verdelen. Jeroen: “Dat maakte de eerste weken minder zwaar voor haar. Ik kon er nu ook midden in de nacht uit om Finely-Dexx een flesje te geven, omdat ik wist dat ik de volgende dag nog even kon blijven liggen. Als je weet dat je de volgende ochtend weer vroeg op je werk moet zijn, doe je dat toch minder snel. Mijn vriendin werkt vier dagen per week en was fysiek gezien stukken beter uitgerust toen ze na haar verlof weer ging werken. Daardoor had ze er ook weer echt zin in.”

Ook Marian Blaauwgeers (34) ging onlangs weer enthousiast aan het werk. Ze helpt studenten met stress, via haar bedrijf Gelukkige student. Nu de coronacrisis extra uitdagingen in het onderwijs heeft veroorzaakt, wilde ze zo snel mogelijk weer aan de slag. Marians vriend is elke donderdag vrij. Door het geboorteverlof uit te smeren, hoefden ze niet in één keer 30 procent van zijn salaris te missen. Ze hebben de taken thuis strak verdeeld.

'Marian: “Stephan heeft twee banen (bij Koninklijke Landmacht en Cendris, red.). Ik heb mijn eigen ambities. Dan moet je de zaken thuis goed op orde hebben en als team alles goed op elkaar afstemmen. Elke zondag maken we een weekschema met wie wat doet. Ons gezin is net een bedrijf. We hebben krijtstickers op de koelkast met daarop de dagen wie wat doet, wie ’s avonds weg is, wie de nachtdienst heeft, wat we eten. We hebben ook een aparte slaapplaats op zolder, zodat we allebei goed kunnen slapen. Soms is het pittig, maar ik weet wanneer ik weer een nacht kan bijtanken. Dat scheelt de wereld. Stephan heeft op de donderdagen zijn eigen ritme met Bjorn kunnen ontwikkelen. Ik werk die dag bij mijn ouders, zodat hij samen is met onze zoon en er toch niet stiekem een beroep op mij kan worden gedaan. Ik ga weg en krijg halverwege de dag via Facetime een blije baby met zijn papa te zien, heerlijk!”

Het klinkt ideaal, maar toch is er nog veel ruimte voor verbetering, vindt journalist en auteur Robin van Tilburg (35). Hij schreef onlangs het boek Kickstart je vaderschap, waarin aan bod komt hoe je de best mogelijke start voor je gezin creëert als vader. Toen hij zelf parttime ging werken om voor zijn dochter te zorgen, in 2014, merkte hij hoeveel vooroordelen er nog heersen over vaders die willen zorgen. Van Tilburg: “Toen mijn dochter Emily werd geboren, ben ik vijf weken thuis gebleven om voor haar te zorgen. Daarna ging ik twee dagen per week werken, en ging mijn vriendin weer fulltime aan de slag als HR-businesspartner in de retailsector. Pas toen ontdekte ik hoe ongebruikelijk het was dat een vader zoveel thuis was. Mijn omgeving reageerde een beetje lacherig en onwennig. 'Hé, vakantieganger!', 'Hé parttimer, wat doe je nou eigenlijk de hele dag?' Mensen uit mijn omgeving draaiden echter langzaam bij toen ze zagen hoe leuk ik het vond. Jonge vaders wilden dat eigenlijk ook wel, meer tijd doorbrengen met hun kinderen."

Lekker dagje vrij

"Opmerkelijk genoeg stuitte ik ook op onbegrip bij de officiële instituten. Dan werd er bij het consultatiebureau gezegd: ‘Goh, ben je lekker een dagje vrij?’ of: ‘Dit medicijn kun je ophalen bij de apotheek, zeg maar tegen je vrouw dat ze dat twee keer per dag aan je dochter moet geven.’ Of de verloskundige vroeg alleen aan mijn vrouw hoe het met haar ging. Ook de crèche, waar ik als eerste contactpersoon stond genoteerd, belde steevast eerst mijn vrouw als er iets was met onze dochter. Als ze niet opnam omdat ze in een vergadering zat, belden ze mij pas. Terwijl ik nota bene als contactpersoon op de lijst stond!”

Volgens Van Tilburg is er sinds zijn dochters geboren zijn een positieve kentering gaande. “De laatste drie, vier jaar, wordt het meer geaccepteerd dat mannen vaker thuis zijn. Gelukkig maar, want daardoor zijn ook meer mannen geneigd eerlijk te zeggen dat ze bij de opvoeding betrokken willen zijn. Ik heb van veel jonge vaders gehoord dat ze de balans beter willen bewaken. Het zijn jonge mannen die ervaringen en gevoel belangrijker vinden dan bezit en spulletjes. Die meer betrokken willen zijn bij hun gezin.”

Verkapte bedreiging

Toch is er volgens hem nog veel ruimte voor verbetering: “Het nieuwe geboorteverlof vind ik een geweldige ontwikkeling en zal een verschil gaan maken. Maar zeker voor lager opgeleide medewerkers zou het wenselijker zijn als je 100 procent krijgt doorbetaald. Sommigen kunnen die 30 procent echt niet missen.”

Daarnaast vindt hij dat werkgevers én werknemers meer kunnen doen om langer verlof voor vaders makkelijker te maken. Van Tilburg: “Er zijn nog altijd veel vaders die verkapte bedreigingen krijgen als: ‘Is dat wel handig voor je carrière?’ Daar moeten we echt vanaf. Zeker bij grote, logge organisaties waar een corporate sfeer hangt en waar elke verandering moeilijk is, is er soms nog weinig begrip voor mannen die streven naar gelijkwaardig ouderschap. Daar zit vaak een grote managementlaag van managers in de vijftig, zestig, die zeggen: ‘Mijn kinderen zijn toch ook groot geworden zonder dat ik erbij ben geweest?’ Er zijn helaas nog genoeg bedrijven waar je wordt beoordeeld op je aanwezigheid, je loyaliteit aan het bedrijf. Je moet dan sterk in je schoenen staan om om te kunnen gaan met die weerstand.

De bal ligt nu bij de werkgever, die moet nu aan de slag om de wettelijke verlofmogelijkheden actief te stimuleren. Het is goed dat de politiek het in elk geval op de agenda blijft zetten.”

Tips voor toekomstige vaders

Heeft Van Tilburg nog tips voor vaders die te maken krijgen met weerstand op de werkvloer? “Ga altijd goed voorbereid het gesprek in met je leidinggevende en vang weerstand af door alvast een deel van de oplossing aan te dragen. Steek het gesprek op een constructieve manier in. Niet alle bedrijven of managers zijn op de hoogte van de regels en mogelijkheden, daarin mag je ze best een beetje opvoeden. Hoe meer je laat zien dat het win-winsituatie is, hoe minder de weerstand zal zijn.”

Het is fijn als iedereen inziet hoeveel voordelen betrokken vaders opleveren voor de maatschappij. Als vader ben je ook onzeker, wil je het graag goed doen. Hoe eerder je betrokken bent bij de opvoeding, hoe steviger je in je schoenen staat - ook ten opzichte van de vooroordelen die er nog heersen, denkt hij. “Daarnaast weten twee meer dan één, en kun je samen over de opvoeding beslissen. Ook begrijp je je partner beter. Het is fijn je partner lucht te kunnen geven. Je doet de opvoeding dan écht samen. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat als je als vader vanaf het begin hebt meegedraaid, je pas snapt hoe zwaar de zorg voor zo’n kleintje is. Daardoor krijg je meer respect en de waardering voor je partner.

Als vaders de ouderschapsrol op eigen manier kunnen invullen, voelen ze zich gesterkt in hun vaderschap. Daar moet onze maatschappij aan meewerken. Door artikelen of boeken te schrijven voor moeders én vaders, door vaders te erkennen als hoofdopvoeder, dat officiële instanties vaders serieus te nemen. Laat ik het zo zeggen: zolang in reclames nog het beeld heerst van de vader als onhandige sul die geen benul heeft, is er nog een hoop werk aan de winkel.”