Het zalig falen, met Dounia Maakor

Na het horen waar Dounia Maakor (35) allemaal mee bezig is, kan ik niet anders dan concluderen dat ze een duizendpoot is. De moeder van twee kinderen werkt 32 uur per week als recruiter bij een IT-bedrijf, ze is ondertussen haar eigen stichting aan het oprichten, maakt podcasts en heeft nog een onderneming in de film- en fotografiebranche. Ook schreef ze tussen de bedrijven door een e-book over artificial intelligence en discriminatie in de recruitmentsector. Mede daarom kreeg Dounia afgelopen jaar de Viva 400 award voor tech en innovatie. Hoe dan? En misschien nog belangrijker: waarom wil ze zoveel verschillende dingen doen?

Zelf denkt Dounia dat het komt doordat ze aan het begin van haar carrière zo weinig werkgeluk ervaarde. Het ontbrak aan uitdaging; de doelen die ze voor zichzelf stelde, haalde ze binnen no-time en op een gegeven moment voelde het alsof ze de piek al had bereikt. Dounia: "Dit kan ik niet nog jaren volhouden, dacht ik."

Vanaf je 18e werkte je in een kledingwinkel, een baan waar je als tiener volgens mij van droomde. Waarom vond je het niet leuk in de praktijk?

"Ik was altijd een heel dromerig kind en dacht wel na over de toekomst en wat ik wilde bereiken, maar ik kon nooit helemaal bedenken hoe dat in de praktijk zou zijn. Zo had ik bijvoorbeeld besloten dat ik ooit manager wilde worden. Zonder enig idee wat het werk van een manager precies inhoudt. Dus toen ik na mijn opleiding detailhandel in die kledingwinkel ging werken en na een jaar al manager was geworden, voelde ik wel steeds vaker dat er veel meer in mij zat. Meer dan er op die plek uit kon komen."

Dat is al heel snel, maar toch heb je het vanaf dat moment nog zo'n tien jaar volgehouden.

"Misschien heb ik te lang voor veiligheid gekozen, bij het vertrouwde blijven. Ik ben ook best jong getrouwd en heb vrij snel daarna kinderen gekregen. Daardoor kwamen mijn eigen dromen misschien weer even op een lager pitje te staan. Maar toen mijn kinderen wat ouder werden, werd ik me weer bewust van dat gevoel: er zit meer in mij. Dat moet eruit, maar dat lukt me niet op deze plek. Ik ben me toen gaan oriënteren en heb uiteindelijk besloten om deeltijd een hbo-rechtenstudie te doen."

Dat lijkt me nogal wat naast een baan en met twee jonge kinderen. Moest je daar niet lang over nadenken?

"Mijn kinderen waren toen 2 en 5 jaar, dus natuurlijk heb ik het daar wel even met mijn partner over gehad. Hoe gaan we dat doen met de kinderen? Hoeveel uur kan ik blijven werken ernaast? Wat gaat het kosten en kunnen we dat als gezin dragen? Gelukkig kwamen we tot de conclusie dat het ons wel zou lukken, dus toen was de keuze ook wel vrij snel gemaakt."

"Heel simpel gezegd ben ik de jaren daarvoor zo ongelukkig geweest, toen ik eindelijk een mogelijkheid zag en het gevoel kreeg dat er deuren opengingen, trapte ik er graag doorheen. Ik wilde gewoon echt iets gaan doen wat ik leuk vind. Zonder dat het in de weg hoefde te staan van de andere dingen die ik met plezier deed, zoals werken en mijn kinderen opvoeden. Ik kon het op z'n minst proberen, dan zou ik er vanzelf wel achter komen als het niet lukte."

En het lukte?

"Nou, in principe wel. Ik haalde al mijn tentamens en projecten, maar na vier jaar kwam er toch weer een rare plottwist, haha. Ik had alles gehaald en moest alleen nog afstuderen, maar tijdens die opleiding was ik erachter gekomen dat de juridische branche toch niet mijn wereld was. Langzamerhand ging ik dus een beetje om me heen kijken naar andere functies en daar af en toe op solliciteren. En toen kwam er een functie op mijn pad als recruiter. Dat vond ik zó gaaf, en het voelde zo goed, dat ik niet ben afgestudeerd. Ik ben na vier jaar gestopt met de opleiding."

Waarom?! Na al die moeite, al die uren die erin zaten. Ik zou je voor gek verklaren, denk ik.

"Je bent niet de enige. Toevallig schreef ik er laatst nog een bericht over op LinkedIn, toen kreeg ik weer reacties. Ik zou geen doorzetter zijn en wat ben ik voor recruiter als ik zelf niet eens mijn opleiding heb afgemaakt. Maar als ik één ding geloof, is het dat het niet altijd om een diploma gaat. Mensen zijn veel meer dan hun papiertje. Een diploma betekent ook niet altijd dat iemand capabel of geschikt is."

"Het klinkt misschien zweverig, maar toen ik die baan als recruiter kreeg aangeboden, voelde ik aan alles: dit gaat deuren voor mij openen. Waarom ik dat zo sterk voelde, weet ik niet. Het was een baan als beginnend recruiter, zonder enige doorgroeimogelijkheden. Maar mijn gevoel zei dat het de juiste keuze was. Nu weet ik dat ook zeker, want anders had ik dat e-book nooit geschreven, nooit mijn huidige baan gevonden. En dan was ik me ook nooit gaan uitspreken over de discriminatie en vooroordelen die er zijn in sollicitatieprocedures."

Heb je daar zelf mee te maken gehad?

"Nee, ik zelf nooit gelukkig. Maar toen ik me over werk en personal branding begon uit te spreken op LinkedIn, kreeg ik het steeds vaker te horen. 'Leuk Dounia, al die tips, maar ik maak toch geen kans omdat ik vrouw ben'. Of: 'Ze kiezen me niet vanwege mijn geloof'. En: 'Met mijn bi-culturele achtergrond maak ik geen kans'. Ook al had ik dat zelf niet meegemaakt, wilde ik die thema's wel bespreekbaar maken. Als recruiter merk ik dat die onzekerheden leven bij mensen. Niet onterecht, want we hebben allemaal vooroordelen. Daar moeten we alleen wel eerlijk over durven zijn."

Maakt dat jou dat een pionier? Of hebben mensen ook kritiek als jij je over dit soort thema's uitspreekt?

"Natuurlijk krijg ik heel veel fijne reacties van mensen die blij zijn met mijn boek of inzichten, maar het is echt niet allemaal positief. Ik weet nog dat ik een interview had gegeven voor een groot hr-platform. De titel die ze daarboven hadden gezet was: 'Werven voor meer diversiteit? Dat is óók bevooroordeeld werven'. Daar heb ik veel negatieve reacties op gekregen, dat was echt een storm die losbarstte."

"Er waren mensen die zelf gespecialiseerd zijn op het gebied van diversiteit en inclusie die erover vielen, ook omdat ze niet voorbij de kop hadden gelezen. Natuurlijk ben ik ook vóór diversiteit. Juist. En vanuit andere hoeken kreeg ik juist weer te horen dat ik mezelf in een slachtofferrol had geplaatst. Of dat ik als Marokkaanse geen recht van spreken had. Wat gebeurt hier, dacht ik. Ja, ik vond dat heel heftig om mee te maken."

Uiteindelijk besloot ik om alle berichten van mijn LinkedIn te verwijderen, mijn website offline te halen en een belangrijk werkevenement te cancelen. Ik wilde het niet meer doen. Als je je ergens over uitspreekt en dit is wat je ervoor terugkrijgt, nou laat dan maar zitten."

Voelde dat als opgeven?

"Ergens wel. Ik heb het misschien een paar dagen zo gelaten en daarna kwam ik weer tot een andere realisatie: ik ga me toch niet uit het veld laten slaan door een paar mensen die me helemaal niet kennen? Die reacties, dat hoort er nou eenmaal bij. Wel als je je ergens hard voor wilt maken, of ergens voor staat. Uiteindelijk heb ik mijn website weer online gezet, en op LinkedIn heb ik er een bericht over geschreven. Uitgelegd waar mijn twijfel en onzekerheid vandaan kwam, maar dat ik het juist belangrijk vind dat mensen zien dat dit er ook bij hoort. Waarom zou ik al mijn harde werk verloren laten gaan door een paar mensen die het niet met me eens zijn. Bovendien mag dat er zijn."

De kritiek mag er zijn?

"Dat is de les die ik ervan heb geleerd: accepteer complimenten, maar ook kritiek. Die twee gaan hand in hand. En het een weegt niet zwaarder dan het andere. Ik ben ervan overtuigd dat je het als mens nodig hebt om af en toe het gevoel te krijgen dat je niet voldoet aan de verwachtingen van de buitenwereld. Natuurlijk gaat het om hoe je er zelf over denkt en wat jij belangrijk vindt, maar er is een reden dat we als mensen gevoelig zijn voor de perceptie van anderen. Dat is nodig om jezelf te blijven ontwikkelen, om erachter te komen waar de meeste potentiële groei zit voor ons."

"Als ik nu terugdenk aan dat soort momenten, de momenten dat je onzekerheid voelt of twijfelt, zelfs als ik de tijd terug zou kunnen draaien, zou ik alles precies hetzelfde doen. Het heeft me gevormd tot wie ik vandaag ben."

Lukt het je altijd om zo optimistisch te zijn?

"Ik blijf altijd kansen zien, maar ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik altijd optimistisch ben geweest. Wat mij misschien wel onderscheidt van anderen, is dat ik ongeacht de verwachtte uitkomst het wel altijd probeer. Als ik een podcast wil maken, ga ik gewoon naar de Mediamarkt om een microfoon en alle apparatuur te kopen. Ik ben nooit te onzeker om iets daadwerkelijk te proberen. Maar als ik vervolgens kritiek krijg, ben ik daar best even door uit het veld geslagen. Al zal ik bij m'n volgende idee of droom er wel weer met net zoveel enthousiasme aan beginnen."

Die keer dat je je wel liet leiden door kritiek van anderen, voelt dat toegeven dan eigenlijk als falen?

"Daar zat wel een belangrijke les in. Maar als ik kijk naar wat voor mij persoonlijk als falen voelt, is het eerder dat ik zo'n lange tijd geen prioriteit gemaakt heb van mijn eigen werkgeluk en ontwikkeling. Dat gaat niet om een diploma, maar ik baal er wel van dat ik pas vanaf mijn 30ste ben gaan focussen op zelfontwikkeling. Maar soms is de eerste stap zetten het moeilijkst. Nu pak ik alle kansen aan, zo goed als onbevreesd. En als ik een droom heb, maak ik er werk van."