Het zalig falen, met Eva Eikhout

Presentator en programmamaker Eva Eikhout (25) treedt het leven vrijwel altijd tegemoet met een grote glimlach. Ze heeft ook alle reden om te lachen: een lieve familie, leuke vrienden. Ze vliegt door haar studie heen én slaagt met vlag en wimpel voor de audities van BNNVARA Academy, een opleidingstraject voor mediamakers. Als er dan toch iets tegenzit of niet meteen lukt, bijvoorbeeld door haar lichamelijke beperking, voelt het voor Eva wél al snel als falen.

Terugkijkend op de afgelopen 25 jaar, valt dat falen reuze mee. Maar als er één les in zit voor het mediatalent, dan is het dat de oplossing vaak een stuk makkelijker is dan ze denkt. Tijd voor een lesje grenzen aangeven – en hulp durven vragen – met Eva.

Heb je altijd al presentator willen worden?

"Nee, maar ik wist wel al tijdens mijn opleiding dat ik video's wilde maken. Ik studeerde communicatie en multimediadesign, en toen het tijd werd voor een afstudeerstage, koos ik voor een start-up die veel met video wilde doen. Op papier leek het perfect, want ik zou veel vrijheid krijgen mijn videoskills te ontwikkelen, en het was in Nijmegen, dus ook nog in de buurt."

"Maar toen ik eenmaal was begonnen, werd ik al snel rammend gek. Echt, ik vond het zo stom. Alles was vaag en de opdracht was toch anders dan ik had verwacht, dus ik stond zelf ook niet echt achter het soort video's dat ik moest maken. Op zich kan je daar wel overheen stappen als je goede begeleiding krijgt of leuke collega's hebt, maar ook daar voelde ik nul aansluiting mee. Na een week dacht ik al: ik moet hier weg. En uiteindelijk heb ik het maar drie weken volgehouden, dat voelde wel als falen."

Waarom?

"Omdat ik verder nul vertraging had opgelopen tijdens mijn studie, maar stoppen met die stage betekende wel een half jaar vertraging."

Was je bang dat anderen daar een oordeel over zouden hebben?

"Dat viel nog wel mee. Ik weet nog dat ik in februari was begonnen bij die start-up en twee weken later was het carnaval. Dat vier ik altijd in Groesbeek, waar ik ben opgegroeid, en 's avonds kwamen we allemaal dronken thuis en riep ik: 'Ik ga stoppen met mijn stage'. Iedereen joelde instemmend en volgens mij zei mijn moeder meteen: 'Yes, goed zo!', haha. De volgende ochtend hebben we het er nog wel even over gehad, of ik het wel zeker wist en zo. Ik geef normaal niet zomaar op, dus mijn ouders namen me gelukkig meteen serieus."

"Ik vond het wel fucking spannend om het aan die directeur van het bedrijf te vertellen. Ik stond niet achter zijn idee, maar dat wilde ik ook niet zeggen. En ik was bang dat ik hem met een enorm probleem zou opzadelen, of dat hij me onbetrouwbaar zou vinden. Na carnaval heb ik er nog een week tegenaan gehikt, en in mijn hoofd probeerde ik het allemaal nog een beetje te verheerlijken. Maar ik moest toch toegeven dat het echt niet bij me paste."

Hoe reageerde hij?

"Man, wat had ik een buikpijn toen ik naar zijn kantoor liep. Ik had echt een brok in mijn keel, alsof ik bijna moest huilen. Uiteindelijk heb ik uitgelegd dat ik de opdracht niet zo leuk vond en dat het bedrijf niet zo bij me paste – en dat het niets met hem persoonlijk te maken had. Zijn reactie viel me zo mee, hij zei meteen: 'Het leeft hier niet zo, hè?'. Dat was zo chill, want hij begreep het dus gewoon. Natuurlijk vond hij het jammer, maar hij respecteerde mijn besluit wel. Ik had er voor niets zoiets groots van gemaakt, alsof het heel persoonlijk is allemaal. Terwijl het in the end puur een zakelijk besluit is.

Die neiging heb ik wel vaker, om van iets zakelijks een persoonlijke kwestie te maken in mijn hoofd. Maar daarmee maak ik dingen onnodig groot en moeilijk. Bijvoorbeeld toen ik op kamers ging, toen ik 19 was. Ik heb een lichamelijke beperking en moest toen ik op mezelf ging wonen zorgverleners aannemen. Dan word je dus opeens werkgever, terwijl het werk wat zij doen héél persoonlijk voelt. Ze helpen me met douchen, aankleden, naar de wc gaan. Toen ik in Nijmegen ging wonen, heb ik zes zorgverleners aangenomen, waarvan ik één in de praktijk niet zo chill vond."

"Elke keer nam ik me voor: ik moet haar ontslaan. Maar uiteindelijk heb ik het een jaar door laten sudderen, voordat ik eindelijk de moed had verzameld. En wat heb ik toen gedaan? Nog een hele lame reden aan haar gegeven ook. Dat ze het verst weg woonde en dat ik toch liever met mensen werkte die dichterbij waren. Wat ergens ook wel waar was, want als ik snel hulp nodig had, kon zij nooit. Maar het was niet de belangrijkste reden. Op dat moment vond ik mezelf ook een enorme loser. Zeg het gewoon meteen, dat scheelt je zoveel."

Doe je dat nu anders?

"Ja, sindsdien werk ik forever met proefmaanden. Toevallig heb ik vanmiddag weer een intake, dan zeg ik meteen dat we een maand kijken hoe het bevalt. Dat is voor beide partijen fijn en duidelijk – en na die maand heb je een makkelijkere manier om te zeggen: dit is het toch niet helemaal. Gelukkig heb ik ook nooit meer meegemaakt dat ik iemand echt wilde ontslaan. Natuurlijk heb ik soms twijfels bij iemand, maar dat komt ook door het soort werk. Zij douchen mij, dus het is écht heel persoonlijk. Dat is iets anders dan als je iemand een website laat bouwen of je belastingaangifte laat doen. Dat maakt het misschien moeilijker om me heel zakelijk op te stellen, al ben ik daar wel harder in geworden."

Denk je dat vooral vrouwen van iets zakelijks iets persoonlijks maken? Of generaliseer ik dan te veel?

"Daar heb je 100 procent gelijk in, volgens mij, maar je kan het als vrouw ook anders doen. Toen ik stopte bij die start-up, ben ik een half jaar later stage gaan lopen bij De Efteling. Dat was meant to be, want ik heb daardoor de leukste afstudeerstage ooit gehad. Ik had daar een hele leuke manager, Marjolein Mens, van wie ik zo ontzettend veel heb geleerd. Bijvoorbeeld over zakelijk zijn – zonder dat het onaardig of pijnlijk wordt. Als iets niet meteen goed ging, kwam ze gewoon naar me toe en zei ze: 'Hoe vind je zelf dat het gaat?'. Recht in mijn gezicht, maar niet boos of oordelend. Dan kun je al snel overstappen op: 'Hoe ga je het de volgende keer oplossen?'. Door deze directe aanpak leerde ik veel sneller mijn fouten te herkennen en kon ik het tenminste beter doen. Dan was Marjolein ook weer trots."

Heb je deze kunst nu helemaal onder de knie?

"Het lukt steeds beter, maar ik heb nog wel een behoorlijke les moeten leren tijdens de BNNVARA Academy. Ik vloog door de auditierondes heen en bij de laatste tien, realiseerde ik me: er is echt een kans nu. Ik vond het amazing dat ik werd aangenomen. Het is zo'n gewilde opleiding, dat ik me echt uitverkoren voelde. Dus ik besloot er met 500 procent in stappen. Ik heb alles in Nijmegen laten vallen, zoals mijn bijbaantjes, en heb een extra studentenkamer gehuurd in Utrecht, zodat ik dichterbij Hilversum en Amsterdam zat."

"Ik voelde me als een vis in het water en werd door iedereen bij BNNVARA met open armen ontvangen. Ik kreeg leuke opdrachten, ontmoette inspirerende mensen, leerde superveel. Echt freaking amazing. Maar na een half jaar merkte ik... ja, hoe leg ik dit goed uit: ik was gewoon niet blij, alsof er iets in mijn achterhoofd aan het zeuren was. Het leek een beetje alsof ik burn-outklachten had: wolken in mijn hoofd, trillerig alsof ik te weinig had gegeten. Maar dan at ik iets, en ging het alsnog niet weg.

Ik snapte er niets van, want als ik naar mijn leven keek, dacht ik steeds: alles gaat toch goed? Dit kabbelde eventjes door zo, tot ik een keer op zondagavond op mijn kamer in Utrecht zat en het gewoon te veel werd. Ik heb mama toen opgebeld en die heeft me meteen opgehaald."

Maakte je moeder zich zorgen?

"Ze schrok wel denk ik, ook omdat ik me zoveel zorgen maakte. Ik zei gewoon dat ik wilde stoppen met de academy. Nu reageerde ze wel heel anders dan toen ik wilde stoppen met die stage, ze raadde me aan om gewoon even te bellen en met ze te overleggen. Eerst eens kijken wat het zou doen om een week vrij te nemen."

"Toen ik haar moest uitleggen waarom ik me zo slecht voelde, realiseerde ik het zelf pas: ik had gewoon megaveel last van mijn handicap. Ik ben het zo gewend, dat ik me niet altijd realiseer dat grote veranderingen in mijn leven nog meer impact en geregel met zich meebrengen dan bij veel anderen. Om hiermee aan de slag te gaan, ben ik via via bij Tanja van Roosmalen terechtgekomen. Zij is rouw- en verliestherapeut, en ook gespecialiseerd in handicapverwerking. Dat was een verademing, want ze snapte precies wat er in mijn hoofd zat. Wat ik zelf niet eens snapte.

Als ik op een nieuwe werkplek kom of in een nieuwe woning, moet ik opnieuw de randvoorwaarden stellen. Kan de wc worden aangepast? Moet ik zelf een bureaustoel meenemen? Op draaidagen moet er een begeleider mee, die moet betaald worden vanuit mijn persoonsgebonden budget (PGB). Maar mijn PGB was daar niet op begroot, dus ik moest extra budget aanvragen. Ik was al een half jaar bezig, maar al die dingen waren nog steeds niet rond. Ik snap het, want niemand had het ooit eerder moeten regelen, maar het is in mijn geval wel echt nodig."

Van die stress en dat geregel, boven op een baan met zulke onregelmatige tijden, zouden een heleboel mensen burn-outklachten krijgen.

"Ja, achteraf zie ik dat ook wel, maar ik heb het toch heel lang genegeerd. Ik voelde me zo trots en vereerd dat ik was aangenomen, dan wil je daarna niet het gevoel hebben dat je ondankbaar bent, of 'aan het zeiken'. Maar door het er helemaal niet over te hebben en het zo te negeren, is het aan me gaan vreten. Het suffe is, dat ik me daardoor juist heel erg gehandicapt voelde. En het maakte me ook wel bang, want als ik dit bij elke nieuwe stap of verandering in mijn leven mee moet maken, dat overleef ik gewoon niet."

Heeft Tanja je hiermee kunnen helpen?

"Die inzichten waren al superwaardevol. Gewoon door te erkennen: het is heel veel geregel. Ik ben destijds twee weken uit de running geweest en daarna weer langzaam begonnen met werken. Met de afspraak dat ik eerder om hulp zou vragen, bijvoorbeeld aan mijn moeder. Ik betrek haar veel meer bij wat er allemaal moet gebeuren – en sta zelf überhaupt meer stil bij wat er allemaal geregeld moet worden. Het voelt ook wel goed om dat te delen met de mensen om me heen. Vroeger hield ik dat allemaal voor mezelf, maar door het wel te delen, kan ik ook makkelijker even een telefoontje plegen op werk. Het klinkt misschien afgezaagd, maar door het te delen voelt het bijna alsof je de 'last' ook samen draagt.

Andere mensen kunnen het ook niet ruiken natuurlijk, die zagen allemaal de vrolijke buitenkant. Ik hoorde de hele dag: 'Wat ben je goed bezig' en 'wat vet dat je dit aan het doen bent'. Daardoor werd bij mij het gevoel versterkt dat het onzin was dat ik me zo voelde. Dus ik maakte alles heel klein, van de wc tot de bureaustoel en de begeleiders. Maar daarmee ontkende ik mijn beperking.

Dat persoonsgebonden budget was trouwens nog heel lang een gedoe, maar toen ik bij mijn werk aangaf waar ik allemaal tegenaan liep, hebben zij geld vrijgemaakt om een schenking te doen voor mijn PGB. Ik wilde dat eigenlijk niet, want ik wil net als iedere andere werknemer zijn, zonder special treatment. Maar ze stonden erop. 'We zijn heel blij met jou en willen je hier houden', zeiden ze. Nu gaat het supergoed, ik ben terugverhuisd naar Nijmegen, waar ik mijn kamer gelukkig had aangehouden. Met zoveel veranderingen is het goed om deze stad nog even als mijn basis te houden. En door zo met jou over falen te praten, is het weer veel makkelijker om te zien dat het eigenlijk supergoed gaat. Na de academy ben ik voor mezelf begonnen en ik mag nog steeds mooie programma's maken. Ik ben 25 jaar en werk niet eens voor een baas, ik bén het bedrijf. Dat is toch fucking vet?!"