Hedy d'Ancona: 'Feminist is eindelijk weer een geuzennaam'

"Vrouwen hadden achterstand op werkelijk elk gebied", vertelt d'Ancona op het podium aan het publiek. Ze blikt terug op 'het begin', toen ze zelf net activistisch begon te worden en samen met feminist Joke Smit de actiegroep Man Vrouw Maatschappij oprichtte. "Het was 1968 en het maakte niet uit of je als vrouw een opleiding had gevolgd of niet, de algemene norm was: word jij maar huisvrouw." Ze lacht. "Ongelofelijk hè? Alsof je nu tegen elke man zou zeggen: word jij maar boer – zeker in deze tijd!" 

d'Ancona's geschiedenis is een avonturenboek voor meisjes. Ze was voorloper in de tweede feministische golf van Nederland en schudde met haar actiegroep conservatief Nederland op. Ze schreef opiniestukken, sprak zich publiekelijk uit voor het recht op abortus en maakte een roemrijke politieke carrière bij de PvdA. Daarin vervulde ze rollen als minister, staatssecretaris en Eerste Kamer-lid. Ook is ze mede-oprichter van het feministische magazine Opzij. 

Een van de negen eisen van de campagne #ikverdienmeer is een betere verdeling tussen betaald en onbetaald werk tussen mannen en vrouwen. Een eis waar d'Ancona decennia terug ook voor streed, onder meer door een politiek voorstel te doen voor een 5-urige werkdag. Tevergeefs. En ook nu weer, zo kan ze niet anders concluderen, 'is er 'niets over van een eerlijke verdeling buitens- en binnenshuis'.

Ze verwijst naar een recent artikel in de Volkskrant, waaruit blijkt dat het voor vrouwen in een deeltijdbaan nauwelijks loont om meer uren te gaan werken. Door hun hogere inkomen vallen ze in een andere belastingschijf, waardoor ze er netto bijna niet op vooruitgaan, of zelfs op achteruitgaan. "Deeltijdbanen betalen vaak al slecht en als vrouwen dan een páár uur meer willen gaan werken, worden ze gewoon bestraft!", zegt d'Ancona zichtbaar geërgerd. "Wat is dat voor een achterlijk systeem van een paternalistische Belastingdienst? En waarom doet de overheid er niets aan?" 

'Wat krijgen we nou weer?'

Er is meer om boos over te worden: dat Nederlandse populistische partijen het abortusrecht in twijfel trekken, bijvoorbeeld. Dat het abortusrecht in Polen zelfs al is afgeschaft en dat Hongarije vrouwen met financiële prikkels wil verleiden grote gezinnen te stichten, mede om te voorkomen dat het land afhankelijk wordt van immigranten. Een 'fokpremie' noemt d'Ancona de maatregel. "Het gaat hier over een land dat onderdeel is van de Europese Unie. Zo zie je maar weer: we mogen nooit achterover leunen. Emancipatie is nooit klaar. Zelfs op je tachtigste denk je nog: 'wat krijgen we nou weer?'' 

Toch is er ook vooruitgang geboekt, zegt ze gepassioneerd. 'Anders zouden we hier toch allemaal apathisch in onze stoelen liggen?' Haar blik verzacht als ze vertelt over de gigantische stappen die meisjes hebben gemaakt in het onderwijs. "In mijn tijd was de leerachterstand bij meisjes enorm vergeleken bij jongens. Moet je nou kijken, hoe ze dat hebben ingehaald en zelfs hebben overschreden. Jonge vrouwen zijn nu hoger opgeleid dan jonge mannen. Onderwijs is de basis, dáár begint het."  

Bovendien is het woord feminist tegenwoordig geen scheldwoord meer, is haar opgevallen. "Eindelijk! Het is weer een geuzennaam, zoals het zou moeten zijn. Jonge vrouwen zijn trots om feminist te zijn. Dat vind ik heel mooi."

Maar hoe krijg je alle feministen samen om massaal te eisen dat de loonkloof wordt gedicht? Zowel d'Ancona als de andere sprekers, econoom Sophie van Gool, mensenrechtenactivist Saida Derrazi, FNV Young-voorzitter Yasmin Ait Abderrahman, roepen op om solidair te zijn met vrouwen. Niet alleen je vriendinnen of directe collega's, maar ook met vrouwen die je minder spreekt, uit alle lagen van de samenleving. "Praat met elkaar en neem elkaar mee op Equal Pay Day, op 14 november, naar Den Haag!" 

De exacte details van de actie op 14 november worden nog bekendgemaakt op www.ikverdienmeer.com.