Waarom Sophie-Anne Onland ervoor kiest zichzelf écht te laten zien

Toen Sophie-Anne Onland (31) werd geboren, was het meteen duidelijk dat er iets met haar heup aan de hand was. En uiteindelijk bleek dat haar linkerbeen minder snel groeide dan de rechter. "Als kind ging ik daar heel goed mee om", vertelt ze. "Ik moest best vaak geopereerd worden, maar ondertussen was ik heel handig geworden en klom ik gewoon in bomen, net als alle andere kinderen."

Dat veranderde toen ze een tiener werd. "Dat is sowieso een onzekere tijd voor veel mensen, omdat je lijf al verandert en je je opeens heel bewust wordt van jezelf. Ik ging mezelf in die periode ook opeens vergelijken met anderen, en toen kon ik er niet meer omheen dat ik er toch echt anders uitzag." De onzekerheid die daarmee gepaard ging zorgde ervoor dat Sophie-Anne zelf steeds meer ging focussen op het lengteverschil in haar benen en haar prothese. "Die moest er van mij zo realistisch mogelijk uitzien, qua huidskleur en vorm. In retroperspectief best gek, want iedereen wist gewoon van mijn handicap."

Steeds geheimzinniger

Sophie-Anne weet ook dondersgoed dat zij meer is dan alleen haar been, maar 'normaal' mee kunnen doen met de rest werd steeds belangrijker. "Uiteindelijk ging ik mijn been steeds meer verbergen. En ik merkte bijvoorbeeld dat ik het ook verzweeg tijdens dates, maar door het als geheim te behandelen, maakte ik het alleen maar groter. Als je na vier dates nog niets hebt gezegd, dan wordt het ineens wel 'een ding'. Dan denk je toch: shit, hoe moet ik er nu nog over beginnen?"

Op die manier heeft Sophie-Anne het zichzelf lang moeilijk gemaakt, weet ze nu. Dus het werd tijd voor verandering. "Bovendien kreeg ik steeds meer last van mijn prothese, ik kon eigenlijk niet meer dan 100 meter lopen." Om dat op te lossen, was er een nieuwe prothesemaker nodig. "De meeste prothesemakers hebben een vrij conservatieve houding en zijn niet echt vernieuwend. Of ze kijken niet naar wíé ze tegenover zich hebben. Althans, zo ervaarde ik dat vaak."

Nieuwe prothese

Uiteindelijk kwam ze in contact met Frank Jol, een prothesemaker die ook samenwerkte met paralympisch kampioen Bibian Mentel (1979-2021). "Wat zijn werkwijze bijzonder maakt, is dat hij per persoon kijkt naar wat iemand wil bereiken in het leven. Voor topsport heb je een ander soort prothese nodig dan voor een wereldreis. En voor sommige mensen is het juist belangrijk om iedere dag een wandeling met hun hond te maken. Ieder mens wil wat anders uit het leven halen en dáár moet je naar kijken."

Precies door die insteek werd Sophie-Anne behoorlijk met haar neus op de feiten gedrukt door Jol. Hij wilde een prothese voor haar maken waarmee ze fysiek veel meer zou kunnen, maar Sophie-Anne wilde vooral dat haar prothese zoveel mogelijk op een 'normaal' been zou lijken. "Ik was sinds mijn pubertijd ook onbewust beïnvloed door alle perfecte plaatjes om me heen, denk ik. Alles wat daarvan afweek, was gek. En dus moest en zou die prothese van mij huidkleurig worden."

Onzin, vond de prothesemaker, want het kon veel beter. "Het kan stoerder, zei hij. Stoerder? Rot op, dacht ik. Ik wil twee gewone benen. We hadden best een felle discussie toen ik daar voor het eerst was. Maar uiteindelijk spraken we af dat hij een proefprothese voor me zou maken. Die ga je niet mooi vinden, waarschuwde hij al. 'Maar dan doe je maar een lange broek aan. Ga het eerst maar eens ervaren'. Toen ik die proefprothese een paar weken later ophaalde en begon te dragen, voelde ik me eerst heel onzeker. Ik zag er opeens echt gehandicapt uit."

Bevrijding in blote benen

Dat kwam ook omdat het heel warm was buiten en Sophie-Anne dus moest kiezen: of stilletjes smelten in een lange broek óf zichzelf letterlijk blootgeven in een outfit die beter bij de 35 graden buiten paste. "Die eerste avond ging ik met vriendinnen uiteten in de stad, en van tevoren heb ik lang voor de spiegel staan twijfelen. Uiteindelijk besloot ik een 'proefrondje' te lopen in een kort rokje. Even een blokje om naar de supermarkt", vertelt ze. “En ik voelde meteen verschil, niet dat ik me raar aangekeken voelde of wat dan ook, maar het was alsof er een zware deken van me afviel."

Het bleek een sleutelmoment voor Sophie-Anne, die inmiddels als public speaker werkt. Want door onzekerheden te verdoezelen en een perfect plaatje in stand te houden, houden we die onzekerheden onnodig in stand. Ook zij heeft het altijd gemist om rolmodellen te hebben in wie ze zichzelf kan herkennen. "Gelukkig zijn die er nu steeds meer, zoals Eva Eikhout en Paola Antonini." En Sophie-Anne wil zich daar ook steeds meer voor inzetten. 

Je kan sexy zijn met een prothese, vrouwelijk, stoer, topsporter of model. Al die dingen kunnen, zegt de 31-jarige. "Sinds ik mijn been niet meer verberg, voel ik me meer ontpopt als mens. Ik ben meer gaan sporten en heb nieuwe hobby's ontdekt, zoals dj'en." Daarnaast geeft ze steeds meer presentaties en talks over het belang van zichtbaarheid én hoe iedereen – ook jij – je kwetsbaar kan opstellen, en op die manier kracht en zelfvertrouwen kan putten uit iets wat eerst een onzekerheid was.