Ik ben alles: een hoopvol en hartverwarmend duwtje in de rug

Als het gaat over wie we zijn en welke rollen we spelen in ons dagelijks leven, spelen boeken een sleutelrol, weet het CPNB. Want juist boeken stellen ons in staat onszelf en anderen beter te leren kennen. Door middel van woorden op papier verkennen we de rekbaarheid van onze identiteit, bijvoorbeeld door helemaal op te gaan in personages, werelden en culturen die we niet kennen. 'Verzonken in een boek is je identiteit even grenzeloos als je inlevingsvermogen'. Alles kan. Je bent alles. 

Dat 'alles kan', moet Vlaams auteur Lize Spit gevoeld hebben toen ze iets meer dan een jaar geleden de vraag kreeg of zij het Boekenweekgeschenk wilde schrijven. Een ongelofelijke kans, waar ze meteen volmondig mee instemde. "Het voelde ook alsof het op het juiste moment kwam", herinnert ze zich. "Ik heb nog maar twee romans geschreven, het is een erg mooie erkenning dat ik nu iets mag schrijven wat zo’n grote oplage krijgt en door zoveel mensen gelezen zal worden."

Jimmy en Tristan

De opdracht resulteerde in de novelle De Eerlijke Vinder, die zich afspeelt in België en gaat over Jimmy, een fanatiek flippo-verzamelaar en de beste vriend van Tristan. Tristan is samen met zijn broers, zussen en ouders van Kosovo naar België gevlucht. Jimmy neemt Tristan onder zijn hoede, als een echte beste vriend; hij leert hem de taal en leert hem de omgeving kennen. 

De Eerlijke Vinder werd geïnspireerd door het verhaal van de familie Zenelaj, die in 1998 in Viersel (België) kwam wonen, gevlucht voor de oorlog in Kosovo. Spit raakte bevriend met een van de kinderen uit het gezin, en de hele familie Zenelaj werd opgevangen door het dorp. Ze werden dusdanig omarmd, dat toen het gezin in 1999 werd uitgewezen, er massaal protest kwam in Viersel. Met succes, want uiteindelijk werd hen toch asiel verleend. 

Hartverwarmend verhaal

"Voor mij is het een tragisch verhaal over oorlogstrauma en vriendschap, maar zeker ook een warm verhaal", zegt Spit, die graag iets wilde schrijven over de mooie kanten van de maatschappij. "De warmte is subtiel, ik hoop dat lezers Jimmy en Tristan in hun hart sluiten. Er gebeuren de hele tijd vreselijke dingen, maar mensen blijven toch in staat om met elkaar een mooi vangnet te vormen. "In die zin is het boek ook een ode aan mijn eigen jeugd en het dorp waar ik ben opgegroeid." Spit heeft het boek daarom ook opgedragen aan haar jeugdvriendin Elbie Zenelaj. 

"Tijdens het schrijfproces heb ik veel met haar getelefoneerd, ook omdat ik zelf zo weinig herinneringen had aan haar kant van het verhaal. Oorlog is ook heel abstract als je 9 of 10 jaar bent." Toch koos de schrijver ervoor om in haar boek bij het perspectief van de in België geboren Jimmy te blijven. "Hij is heel perfectionistisch en loopt zo tegen zijn eigen dingen aan, dus zijn nieuwe vriendje Tristan en zijn familie worden eigenlijk een soort houvast voor hem."

Het levert een spannend verhaal op, zoals lezers al kunnen kennen van Spit. En ook al heeft Spit het niet geschreven met een sterke morele boodschap in haar achterhoofd, hoopt ze toch dat lezers hoop kunnen putten uit haar verhaal. "Pas nadat ik was begonnen met schrijven, brak de oorlog in Oekraïne uit. En hoewel ik die overeenkomsten niet bewust heb opgezocht, zijn ze er wel. Sinds vorig jaar zien we ook met alle gevluchte Oekraïners dat we als mensen heel goed in staat zijn om een vangnet te bieden voor wie die dat nodig heeft."