10 miljard voor razendsnelle havermelk

De flitskoeriers zijn in het straatbeeld van de grote steden al bijna niet meer weg te denken. Bezorgers met een enorme rugzak op de fiets die – binnen tien minuten – net dat ene ingrediënt komen brengen dat je nodig hebt voor de maaltijd die je nú aan het bereiden bent. Of dat flesje wijn waarvan je wel zin hebt om het op te drinken, maar geen zin hebt om van je bank af te komen om het zelf te halen. Of een bak Ben & Jerry's voor je late night ijs cravings. Één druk op de knop en het komt eraan.

Er zijn best wat situaties te bedenken waar bedrijven zoals Gorillas, Getir of Zapp je uit de brand helpen, maar ik kan het niet nalaten me af te vragen welk probleem hier nou eigenlijk écht mee wordt opgelost. Hoe vaak zit je in een situatie waar je iets binnen tien minuten nodig hebt wat ook gewoon om de hoek te krijgen is? Want in de grote steden waar deze bedrijven opereren is op iedere hoek van de straat wel een supermarkt te vinden. Wordt hier slim ingespeeld op de luiheid van mensen? Of creëren we die luiheid juist?

Dat laatste hoeft an sich niet eens zo'n probleem te zijn. Er zijn genoeg bedrijven die inspelen op gemak waarvan je je kunt afvragen wat ze nog meer bijdragen. Maar juist deze bezorgdiensten komen ook opvallend vaak negatief in het nieuws. Denk aan klachten over de winkelmagazijnen die, om de snelle levertijden waar te maken, midden in woonwijken worden neergezet. En daarmee ook zorgen voor grote hoeveelheden fietsen en bezorgers op de stoep. De werknemers klagen daarnaast vaak over het moordende werktempo, de te zware rugzakken en lage vergoedingen. Het is een gevolg van de winner takes all-markt waar ze in opereren. Voor de snelle groei die noodzakelijk is om te overleven, moet werkelijk alles wijken: gezonde marges, normale werkomstandigheden en oog voor de omgeving. Het uiteindelijk verhogen van de prijzen lijkt onvermijdelijk. Ga je dan niet liever alsnog zelf even naar de supermarkt?

Als optimist en tech-investeerder die gelooft dat technologie heel veel problemen in de wereld kan oplossen, probeer ik ook naar het grotere plaatje te kijken en niet alleen naar de korte termijn. Maar ondanks de mooie belofte over het verminderen van voedselverspilling en het vernieuwen van de supermarktindustrie, wordt hier wat mij betreft vooral een niet bestaand probleem van relatief welvarende mensen in grote steden opgelost. En als je ziet welke gigantische investeringen worden gedaan in deze flitskoeriers, vraag ik me steeds vaker af: kunnen we met dat geld niet wat beters doen?

Alleen al in Europese flitskoeriers is ruim 10 miljard euro geïnvesteerd. En dat terwijl er as we speak een klimaattop wordt gehouden in Glasgow, om te praten over hoe we er in hemelsnaam voor kunnen zorgen dat de aarde niet meer dan 1.5 graad opwarmt. Dus waar bij de flitskoeriers het geld tegen de plinten klotst, krijg ik toch het gevoel dat het voor de rest van de wereld vooral problemen zijn die tegen de plinten klotsen. Want voordat de top goed en wel begonnen is, is al duidelijk dat de maatregelen die worden aangekondigd niet voldoende zullen zijn om ervoor te zorgen dat de opwarming van de aarde beperkt blijft tot 1.5 graad. Private investeerders zullen daarom keihard nodig zijn 'to unfuck the planet', om in de woorden van klimaatinvesteerder Chris Sacca te spreken.

Gelukkig zie ik iedere dag nieuwe bedrijven voorbijkomen die kunnen bijdragen aan het oplossen van onze klimaatproblemen – en zijn er investeerders die bereid zijn om daar geld in te steken – dus er is ook hoop. Maar tegelijkertijd is het niet genoeg. Daarom doen al die miljarden die naar deze flitskoeriers zijn gegaan net iets meer pijn. In plaats van het oplossen van een havermelk emergency zie ik die enorme bedragen liever gaan naar iets dat echt urgent is. Het redden van onze planeet bijvoorbeeld.