Eerste hulp bij slapeloosheid
Iedere zondagnacht verander ik in een slaapjunkie. Zo hongerig ben ik naar een hit remslaap. Zo'n rotnacht, van zondag op maandag, verloopt volgens hetzelfde stramien: wekker zetten, licht uit, ogen dicht, na tien minuten toch weer constateren: shit ik slaap nog niet. Vanaf dat moment gaat het bergafwaarts, met episodes van woelen, hoofdkussens keren en iedere mogelijke slaappositie aannemen.
Dan maar eens mijn slaapgeluk buiten bed beproeven: misschien heb ik gewoon een change of scenery nodig. Met een lege blaas kan mijn lichaam vast geruster slapen. Een glas water voor mijn droge mond. Shit, dan moet ik straks weer plassen, nou ja. Een nachtelijke snack dan maar. Beren en egels eten toch ook, voordat zij in winterslaap gaan? Geen lange slaap voor mij, hooguit een paar miezerige uurtjes. De buurtkerkklok – die de rest van de week muisstil is – herinnert me nu ieder half uur aan de tijd. Het is ronduit sadistisch.
Zo'n zombienacht is misschien dragelijk, zonder hersenactiviteit. Maar mijn gedachtenfabriek draait juist overuren. Niet alleen het gebruikelijke gepieker over de werkweek, wel nee, complete scenario's passeren de revue – met vrienden en familie in de hoofdrol. Als ik echt pech heb, popt een nutteloos vraagstuk op dat ik dan meteen móét uitzoeken. Hoelang de aanval op Pearl Harbour heeft geduurd, om maar iets te noemen. Zodra die Inspector Gadget-fase is aangebroken, kan ik slapen al helemaal op m'n buik schrijven.
“ De verklaring voor mijn lijden bleek even simpel als teleurstellend
Afgelopen zondag was ik 's nacht weer klaarwakker, en deze keer was ik het zat! Pissig op mezelf, maar vooral op geluksvogels mét zondagsrust. Eén specifieke nacht per week niet slapen voelt zo irrationeel en oneerlijk. Alsof ik zo'n moon child op Ibiez ben, wiens nachtrust afhangt van maancycli. Dat lijden zonder logische verklaring vond ik pas echt ondragelijk. Dus werd het tijd voor een nieuw onderzoek, tijd zat, want ik had toch nog een paar uur niet-slapen te doden.
Via Google had ik direct beet: de zondag-zombienacht is namelijk wereldwijd bekend, op wetenschap gestoeld en heeft een naam: social jetlag. Daarmee werd de verklaring voor mijn lijden even simpel als teleurstellend. In het weekend gaan we later naar bed dan doordeweeks. Op zondagochtend slapen we uit. Relaxed qua uitrusten, maar funest voor ons slaapritme. Alcohol en een opdoemende werkweek erbij, en tada: een slapeloze zondagnacht. Daardoor is zondag met afstand de slechtste slaapnacht van de week. Meer dan de helft van de mensen lijdt aan zondagsinsomnia. Onze slaaproutine is met een uurtje uitslapen namelijk al verpest, maar vaak pas op donderdag weer hersteld. En dan begint de hele carrousel van vooraf aan.
“ Met een kop vol gezondheidszorgen kan ik slaap sowieso wel op m'n buik schrijven
Een paar scrolls verder werd mijn toekomstbeeld nog somberder; ik stuitte op hele communities van slechte slapers. Niet alleen op zondag, maar de hele week door. Tussen die arme stakkers kwam ik uiteraard ook de nodige coaches tegen. Slaapgoeroes met hemelse beloften: volg mijn slaapregels en slecht slapen behoort tot het verleden! Mijn naïeve enthousiasme verdween al snel toen ik de geboden van deze strengste slaapcoaches zag: alcohol in de ban, geen cafeïne na het ontbijt, geen kunstmatig licht na 19.00 uur 's avonds en ga zo maar door. Al snel zag ik enkel nog doodenge waarschuwingen. Zonder strenge slaapregels, sliep ik niet alleen minder, maar maakte ik ook meer kans op allerlei levensbedreigende gezondheidsproblemen.
Een probleem, want zo'n streng slaapregime is onhaalbaar en onrealistisch in mijn leven. Nooit meer een glas wijn en geen espresso na het eten: dat zie ik niet zitten. Een huis vol kaarsen is gewoonweg gevaarlijk. Al blijf ik misschien langer gezond en voel ik me uitgerust, ik denk ook een stuk ongelukkiger. En dat is het mij niet waard.
Mijn toekomst hangt niet af van een uurtje slaap meer… of minder. Dus, voorlopig geen slaapregime voor mij. En met een kop vol gezondheidszorgen kan ik slaap sowieso wel op m'n buik schrijven. Niemand die mij een regime kan voorschrijven – laat staan met een tiental regels. Al is het misschien wel tijd om mijn eigen slaapregels te maken; nachtelijke wandelingen en nutteloze scroll-tochten doen niets voor me, dus mijn nieuwe slaapregime bestaat uit twee geboden: telefoon uit en rustig blijven liggen.
