Stop met zwijgen

Afgelopen weekend werd het Spaanse vrouwenvoetbalelftal voor het eerst wereldkampioen. Maar hun euforische vreugde werd vrijwel direct overschaduwd, toen sterspits Hermosa tijdens de huldiging werd aangerand door de voorzitter van de Spaanse voetbalbond. Bij wijze van felicitatie, greep Rubiales het hoofd van Hermosa vast en dwong zijn mond hard op de hare. Meteen na het incident gaf ze aan dat zij dit onprettig vond, 'maar wat kon ik doen?', verzuchtte de aanvaller. En nu, een paar dagen later, moeten we helaas concluderen dat ze een goede inschatting heeft gemaakt.

Dat vrouwen te maken krijgen met seksueel geweld is bijna een gegeven. Een tik hier, een streling daar en soms een dubieuze opmerking. De grijpgrage handjes komen vaak van vriendelijke kennissen of collega's en vinden niet zelden en plein publique plaats. Tijdens een advocatencongres werd ik uitgebreid en in het zicht betast. En vorige week kreeg ik nog een keiharde tik op mijn billen, toen ik in de sportschool liep. Gewoon midden op de dag, door een fitnessinstructeur en in de aanwezigheid van anderen. Ondanks dat ik goed gebekt ben, zei ik niets. Hetzelfde geldt voor de omstanders die de pets hebben gezien en gehoord.

Zo'n dader terechtwijzen is makkelijker gezegd dan gedaan. Zeker wanneer de intimidatie plaatsvindt op de werkvloer en de dader bijvoorbeeld je werkgever is. Of een kennis die je vaak tegenkomt. Een officiële klacht indienen is ook niet makkelijk. Ondanks dat het wettelijk verplicht is, hebben veel bedrijven geen protocol tegen seksuele intimidatie. En anders zijn de klachtenprocedures vaak langdurig en hun uitkomst onzeker. Jouw gevoelige klacht wordt veelal behandeld door een collega die ook klachtenfunctionaris is. Voordat je wél bij een onafhankelijke rechter terecht kan, ben je soms jaren verder. 

Dat Hermosa niets deed is volstrekt begrijpelijk; Rubiales is de hoogste pief in de Spaanse voetbalwereld en daarmee onaantastbaar. Het vrouwenteam is bovendien afhankelijk van hem. Rubiales maakte zich geen moment druk over zijn positie. Zijn critici waren 'idioten' en even later stond hij zelfs hossend op de tribune, met zijn geslacht provocatief in zijn handen. Excuses hoefde Hermosa niet te verwachten. Tot Rubiales een dag later opeens toch zijn excuses aanbood in een videoboodschap:

'Ik heb daar waarschijnlijk een fout gemaakt. Ik moet me verontschuldigen, er is geen ontkomen aan. En ik moet ervan leren en begrijpen dat je als voorzitter van zo'n belangrijke instelling als de RFEF voorzichtiger moet zijn, vooral bij ceremonies en dit soort zaken.'

Geen excuses dus, maar een fuck you. Rubiales geeft niet eens toe dat hij een fout heeft gemaakt. Sterker nog: hij lijkt bijna aan te kondigen dat hij zijn ongewenste gedrag voortaan buiten het zicht van de camera’s zal houden. Dit waren de slechtste excuses uit de geschiedenis van 'ik spijt me' en toch waren allerlei media diep onder de indruk. 'Voorzitter diep door het stof' kopten meerdere Nederlandse kranten, zonder enige kritiek op de inhoud van de zogenaamde knieval. Voetbaltrainer Dick Advocaat begreep sowieso niet zo goed wat het probleem was. En hetzelfde geldt voor een Duitse bondscoach.

Eind goed, al goed, zo lijkt het. Voor Rubiales tenminste, die na het zoveelste schandaal stevig in het voorzitterszadel zit. Protocollen tegen seksuele intimidatie betekenen niets zonder handhaving. Rubiales had die van de Spaanse voetbalbond nota bene zelf ingevoerd! Het grote probleem zit dieper in de samenleving. Zolang journalisten dit soort excuses zomaar accepteren en omstanders wegkijken, is het ondergaan van de aanrakingen extra pijnlijk en risicovol.