Wie ben ik eigenlijk?

Kortsluiting in mijn hoofd: dat is de beste omschrijving. Paniek die voor de buitenwereld waarschijnlijk niet of nauwelijks zichtbaar was. Normaal heb ik mijn zegje altijd klaar, maar dat was een paar weken geleden wel anders. Tijdens een interview op Radio 1, stelde presentator Natasja Gibbs een scherpe vraag die nu nog nazoemt. 

Het gesprek ging over mijn werk als strafrechtadvocaat en columnist. Eventuele problemen had ik niet verwacht; het was not my first rodeo en mijn voorbereiding op het interview was goed… dacht ik tenminste. Tot ik de vraag kreeg of mijn werk als strafrechtadvocaat wel te rijmen is met mijn columns, die vaak een feministisch sausje hebben. Bijvoorbeeld in een verkrachtingszaak.

Wat ik precies antwoordde, weet ik eerlijk gezegd niet meer. De zelfkastijding van terugluisteren heb ik mezelf maar bespaard. Het was vast een van de uitgekauwde verweren uit mijn advocatenrepertoire. Die zo ongeveer naast mijn bef over de kapstok hangen. Dat we in een rechtsstaat leven en dat iedereen – ook verdachten van ernstige zaken – altijd de beste verdediging verdient.

Op feesten en partijen heb ik dat al ontelbare keren opgedreund. Maar of die dooddoener ook maar één luisteraar daadwerkelijk heeft overtuigd, weet ik niet. Mezelf heb ik er in ieder geval niet van kunnen overtuigen. En nu, weken later, proberen mijn hersenen nog steeds een logisch antwoord te formuleren.

Dat mijn bescheiden bijdragen aan het maatschappelijk debat vaak een feministische inslag hebben, ja dat klopt. Ik spreek me fel uit tegen de inperking van abortusrechten en pleit voor gratis anticonceptie. Daarnaast ben ik ook strafpleiter. Dus een paar uur na het schrijven van een fel betoog tegen femicide, kan ik even vurig een vrijspraak bepleiten in een verkrachtingszaak.

Twee rollen die lijnrecht tegenover elkaar lijken te staan, en dan is de vraag of die naast elkaar kunnen bestaan een logische. Op mijn MacBook in ieder geval wel: op één harddrive zijn mijn opiniestukken en pleidooien elkaars buren. Dat die drive nog niet is gecrasht, is geruststellend. 

Daarnaast weet ik steeds beter dat ik nooit het prototype advocaat ben geweest. Sowieso is de tijd van maatpakken en Rolexen grotendeels voorbij. Een strafpleiter moet zijn cliënten bijstaan: dat is de minimumvereiste. En voor die test slaag ik volgens mij met vlag en wimpel. In de rechtszaal geldt enkel en alleen het belang van mijn cliënt, maar buiten de rechtbank zal ik mijn mond niet houden. Die toga is weliswaar een enorm zwart kleed, het is geen onzichtbaarheidsmantel.

Misschien ben ik daarom juist wel dit werk gaan doen. Want zoals Juf Karin al in mijn schoolrapport van groep drie schreef: 'Zahra laat zich niet de kaas van het brood eten'. Sindsdien is een hoop veranderd, maar dát niet. Ik ben juist strafrechtadvocaat geworden om mijn mond open te trekken. 

Ik heb de eed afgelegd om op te komen voor de underdog. Anders was ik wel officier van justitie geworden. In het strafproces is de verdachte de onderliggende partij. In de maatschappij zijn het de burgers die vermorzeld kunnen worden door overheidssystemen. Of vrouwen die wereldwijd het onderspit delven. Als strafrechtadvocaat en columnist lever ik kritiek op machthebbende instituties. In mijn eerste column schreef ik al zoiets; ik citeerde Inez Weski die destijds werd geïnterviewd in Zomergasten. 

Het is precies drie jaar geleden dat ik – voor mijn gevoel uit het niets – de kans kreeg om columnist te worden op deze website. Tweewekelijks mijn mond opentrekken, op een nieuwe manier. Sindsdien ben ik strafrechtadvocaat en columnist. En daarnaast ook vrouw, hopeloze millennial, half-Marokkaans en zoveel meer. Onze identiteit is gelukkig niet eendimensionaal, en bovendien altijd in ontwikkeling.

Dit is mijn laatste column op deze plek, maar niet de laatste keer dat ik mijn mond opentrek. Ik ben alle lezers van de afgelopen jaren heel dankbaar. Het was een grote eer!