4. Waarom woorden ertoe doen

25 september 2022

Ik las het jaren geleden en het was typisch zo'n treurig bericht, waarvan ik er al heel veel van heb gelezen, in allerlei variaties: bezopen filmster gaat helemaal uit d'r stekker aan boord van een vliegtuig om er vervolgens vanaf getakeld te moeten worden, want: bewusteloos. De enige reden dat ik dit bericht had onthouden was omdat ze dit gedaan had waar haar zoon bij was, een kindje van 4 jaar. How low can you go, dacht ik nog, en het bericht verdween vervolgens weer op die schroothoop van nieuwsellende ergens in mijn brein.

Totdat ik het boek Mean Baby cadeau kreeg van mijn collega Lizzy, de memoires van actrice Selma Blair. Herinner je je haar nog? Vast wel, en anders: google even! Een ubercool, klein vrouwtje met glanzend donker haar, prachtige lippen, en rollen in cult-klassiekers zoals Cruel Intentions en mijn favoriet Legally Blonde . Later werd ze ook nog model en de muze van Karl Lagerfeld voor Chanel.

Die meltdown aan boord van dat vliegtuig, waar haar kind bij was, dat was Selma's rock bottom, het dieptepunt van haar verslaving én het moment dat ze stopte met drinken. Twee jaar later, in 2018, maakte ze bekend dat ze MS heeft, multiple sclerose, een ongeneeslijke ziekte die je hersenen en zenuwstelsel aantasten. Met die diagnose vielen voor haar veel dingen wel op hun plek: pijn en brandende ledematen van jongs af aan, depressies, extreme vermoeidheid en het stiekem drinken om al die kwalen te verdoven. Selma is inmiddels 47 jaar, een paar jaar ouder dan ik, en ze loopt regelmatig met een stok, óók op de rode loper.

Selma Blair heeft van haar leven, van het verdriet en de verslaving die voorafgingen aan die meltdown in het vliegtuig, een fantastisch boek gemaakt. Het is heel vaak heel geestig, en tegelijkertijd verpletterend verdrietig. Vooral wat ze schrijft over haar moeder – haar stijlvolle, briljante, alcoholische moeder – greep me bij mijn hart.

Haar moeder houdt wel van Selma en haar zussen, maar door de dingen die ze tegen haar jongste dochter zegt, zie je hoe ze levenslange misverstanden brandmerkt in Selma's brein. Terwijl zij juist zo verschrikkelijk tegen haar moeder opkijkt en haar zo adoreert. 'Je bent de baby die ik eigenlijk niet wilde' of nadat ze voor het eerst ongesteld is geworden: 'Vanaf nu mag je nooit meer aankomen'.

"Er is altijd één iemand die onder onze huid kruipt, die al onze zwakke plekken en neuroses kent en die het daarom niet kan laten daarin te prikken", schrijft Selma, "Dat zijn de mensen die ons het meest pijn doen, omdat we zoveel waarde hechten aan wat zij vinden… Voor mij is die persoon mijn moeder."

Selma beschrijft hoe ze zelf begint te drinken als ze 7 jaar (!) is, en hoe  alcohol haar, ondanks een succesvolle carrière, regelmatig meeneemt naar de afgrond. Ze vertelt, zonder opsmuk en dramatiek, hoe ze is verkracht. Meerdere keren in haar leven. En dat ze te dronken was om terug te vechten, of überhaupt 'nee' te zeggen en 'stop'.

Nergens hengelt ze naar medelijden, nooit. Ze klinkt altijd nabij, alsof ze een vriendin is en jou al deze dingen opbiecht. Iemand die tussendoor ook gênante en grappige anekdotes vertelt over haar leven tussen de sterren. Toen ze de grote Karl Lagergfeld, het creatieve brein achter Chanel, voor het eerst mocht ontmoeten, leek het haar wel geinig om zich precies aan te kleden zoals Lagerfeld. Dat ze de deur opendeed als zijn mini-me kon hij erg waarderen. Dat ze geen cola light in huis had, het enige wat Karl Lagerfeld dronk, dan weer niet.

Maar daar gaat dit boek niet over. Het gaat over de dingen die we tegen onze kinderen zeggen, de dingen die we tegen onszelf zeggen, en hoe we ons zo naar die woorden gedragen. Als baby'tje had Selma heel lang geen voornaam omdat haar moeder niet kon kiezen. Dus werd ze 'mean baby' genoemd, omdat ze dikke, donkere wenkbrauwtjes had en zo boos leek volgens haar ouders. Als je zoiets maar vaak genoeg hoort, word je vanzelf een raar kind, dat nare fratsen uithaalt om aandacht te krijgen. Selma groeide daar later wel overheen, maar nooit echt helemaal. Zo bleef ze mensen bijten tot op latere leeftijd, onder wie Kate Moss… overigens de enige die haar terugbeet! Maar nu dwaal ik weer af over de sappige verhaaltjes van Selma.

Woorden doen ertoe. En wie ze zegt nog meer. Ik heb het boek allang uit, maar dit is iets wat ik als moeder nooit wil vergeten.

Geniet van je zondag, liefs,
Eva